...

De meeste reumatische aandoeningen kunnen met de huidige behandelingen niet helemaal worden genezen. De behandeling zal de patiënt wel verlichten, maar niet genezen. Daarom is preventie belangrijk. De voeding speelt daarbij een rol, maar lost op zichzelf het probleem niet op. Die aandoeningen hebben immers meerdere oorzaken: zittend leven, overgewicht, erfelijke factoren, afwijkingen van het immuunsysteem, herhaalde, schadelijke belasting ...We onderscheiden drie grote groepen reuma: inflammatoir reuma zoals reumatoïde artritis (komt vaker voor bij jongere mensen), degeneratief reuma (vooral bij ouderen) door slijtage van de gewrichten of de wervelkolom en reuma van de weke delen (irritatie van de peesinserties en de bindweefsels).Er bestaat geen dieet tegen reuma. Een gezonde, gevarieerde voeding met voldoende fruit en groenten en weinig zout verdient echter aanbeveling. Alcoholische dranken, te veel vlees en te veel suiker moet je mijden. Ook moet je de hoeveelheid geraffineerde voedingsmiddelen, vezelarme producten of voedingsmiddelen die verborgen vetten bevatten, verminderen. Die voedingsmiddelen bevatten immers geen antioxidantia en mineralen. Bovendien werken ze een gewichtstoename in de hand, wat het reuma kan verergeren.Er is onderzoek verricht naar het verband tussen de voeding en reumatische problemen. Olijfolie, visolie, fruit en groenten zouden beschermen, terwijl vlees, nitrieten en te veel ijzer net ongunstige effecten zouden hebben. Je mag dus niet te veel rood vlees, charcuterie en andere bereide vleeswaren eten. Die bevatten immers arachidonzuur, dat pro-inflammatoire effecten heeft. Het ijzer dat ze bevatten, heeft oxiderende eigenschappen, die negatief zijn voor de gewrichten. Een mediterrane voeding zou de ontsteking verminderen.Een te hoge inname van omega-6-vetten kan de ontsteking verergeren. Het gewrichtskraakbeen van gezonde mensen bevat normaal weinig omega-6-vetten. In het gewrichtskraakbeen van mensen met reuma daarentegen werden een hoge hoeveelheid pro-inflammatoire omega-6-vetzuren en een lage hoeveelheid omega-3-vetzuren gemeten.Onderzoeken die de laatste tien jaar bij de mens werden uitgevoerd, tonen aan dat EPA- en DHA-supplementen positieve invloed hebben bij gewrichtsaandoeningen zoals artrose, reumatoïde artritis en psoriatische artritis.Inname van 3g omega-3-vetzuren (1,8g EPA en 0,9g DHA) kan de pijn, het aantal pijnlijke gewrichten en de stijfheid verminderen. Om de aanbevolen dosering te bereiken, moet je supplementen innemen en bij een ernstige ontsteking mag je die zelfs verdubbelen. Anderzijds kan 1-2 g/d volstaan als onderhoudstherapie en bij minder acute vormen. Die supplementen gaan de afbraak van het gewrichtskraakbeen en de daarmee samenhangende ontstekingsverschijnselen tegen. Als je tevens de hoeveelheid vetten en andere voedingsmiddelen die te veel omega-6-vetten bevatten (vlees bijvoorbeeld), vermindert en olie gebruikt die veel omega-3-vetten bevat, zoals koolzaadolie, nemen de gunstige effecten op de gewrichten nog toe. Ook noten worden aanbevolen omwille van hun vetzuren.Vitamine D speelt een rol bij de groei en de mineralisatie van de beenderen via de absorptie van calcium en fosfor. Vitamine D-tekort verhoogt de pijn en vertraagt de gang bij oudere patiënten met artrose van de knie. In een Amerikaanse studie die de patiënten gedurende meer dan 20 jaar heeft gevolgd, hadden vrouwen van 70 jaar met gonartrose op de leeftijd van 50 jaar een lagere vitamine D-spiegel dan vrouwen die geen artrose hadden op de leeftijd van 70 jaar.Er zijn voorts aanwijzingen dat een evenwichtige voeding met voldoende vitamine C, D en E gunstig zou zijn voor het gewrichtskraakbeen. Er zijn echter geen wetenschappelijke bewijzen dat vitamine C- of vitamine E-supplementen invloed hebben op die problemen. Anderzijds weten we dat de meeste mensen te weinig vitamine D hebben en dat vitamine D-supplementen heilzame effecten hebben bij allerhande aandoeningen, waaronder waarschijnlijk ook reumatische aandoeningen.CurcumaCurcuma heeft de wind in de zeilen en wordt aangeraden bij alle reumatische en gewrichtsproblemen omdat die plant curcumine bevat. Curcumine wordt echter zeer slecht geabsorbeerd. Daarom wordt er vrij vaak piperine (van zwarte peper) aan toegevoegd om de biologische beschikbaarheid ervan te verhogen.Curcumine heeft antioxiderende eigenschappen, die interessant zijn om de gewrichten te beschermen en de effecten van veroudering tegen te gaan. Het remt ook de vorming van meerdere ontstekingsfactoren. Dagelijkse inname van 1200 mg curcumine per dag verbetert de pijn, de functionele hinder en de gewrichtszwelling bij reumatoïde artritis. Je kan dan de inname van ontstekingsremmers verminderen en ook verbetert dan het comfort. De WGO erkent het traditionele gebruik van curcuma bij artritisproblemen.Voorzichtigheid is echter geboden in een aantal gevallen. Curcuma is gecontraindiceerd bij mensen met een obstructie van de galwegen. Curcuma kan diarree veroorzaken en in voorkomend geval is het beter de behandeling stop te zetten.Producten die curcuma bevatten, kunnen in wisselwerking treden met anticoagulantia. In de praktijk is het dus beter geen hoge doses curcumine in te nemen bij een behandeling met plaatjesaggregatieremmers of anticoagulantia.Curcumine remt cytochroom P450 CYP3A2 en kan dus het immunosuppressieve effect van ciclosporine potentiëren. Zoals al gezegd, wordt curcumine vaak gecombineerd met piperine, dat vaak de biologische beschikbaarheid verhoogt en de eliminatie van propranolol, theofylline en fenytoïne vertraagt.De aanbevolen dosering van curcumaextracten is 100 tot 400 mg/d.Andere plantenTraditioneel worden nog allerhande andere planten gebruikt om symptomen van pijn en ontsteking te verminderen. Paardestaart bevat veel silicium en heeft een remineraliserend effect op het gewrichtskraakbeen en het bot. Harpagophytum (duivelsklauw) heeft ontstekingsremmende eigenschappen. Klinische studies hebben aangetoond dat Harpagophytum lichte tot matige gewrichtspijn en stijfheid vermindert. Moerasspirea heeft ook ontstekingsremmende eigenschappen, die te vergelijken zijn met die van duivelsklauw. Die plant groeit op een vochtige bodem, bevat salicylaten en verlicht een reuma dat verergert door vochtigheid. De bladeren van de zwarte bes tot slot bevatten veel antioxiderende polyfenolen, die invloed hebben op chronische ontsteking en een pijnstillende werking hebben.Apr. Claire Debay