Een ecoscore voor geneesmiddelen?

Er wordt veel gesproken over 'deprescriptie', een gepland proces van afbouwen of stopzetten van geneesmiddelen die misschien niet meer zinvol zijn of schadelijk zouden kunnen zijn. Dat blijkt een must te zijn voor het klimaat, heeft geen negatieve invloed op de kwaliteit van de zorg en spaart bovendien geld uit. Je kunt echter ook stroomopwaarts ingrijpen en beredeneerd geneesmiddelen voorschrijven en daarbij de voorkeur geven aan geneesmiddelen die het minst schadelijk zijn voor de gezondheid en het milieu. Elke beslissing ter zake moet gebaseerd zijn op een objectieve analyse van de risico's voor de omgeving en de gezondheid en op evidentiegebaseerde gegevens die door de Europese en/of internationale wetenschappelijke gemeenschap worden erkend. De PBT-index (letterwoord voor persistentie, bioaccumulatie, toxiciteit) meet het risico voor het milieu en is een element bij de ecologische ontwikkeling van de zorg. De index geeft een score van 0 tot 9 naargelang van de som van de scores van persistentie (0 tot 3), bioaccumulatie (0 tot 3) en toxiciteit (0 tot 3). Hoe hoger dat cijfer, des te gevaarlijker is de stof voor het milieu. De PBT-index is opgesteld door de Stockholm County Council op grond van de gegevens uit de registratiedossiers, laboratoriumtests en de industrie. 1 In Frankrijk is Primum non nocere, een bedrijf dat advies geeft inzake gezondheid en milieu, in samenwerking met Franse instellingen een ecoscore voor geneesmiddelen aan het ontwikkelen. "Die is gebaseerd op de koolstofvoetafdruk, het afval, de invloed van de hulpstoffen en de PBT-index van de geneesmiddelen. De score zou klaar moeten zijn tegen maart, april 2024", heeft Olivier Toma medegedeeld op de conferentie 'Hôpitaux en transition' georganiseerd door Health Care Without Harm Europe.2 In België lopen soortgelijke projecten. De SSMG werkt aan een tool voor het voorschrijven van geneesmiddelen op basis van gegevens over de invloed van de werkzame stoffen en de hulpstoffen op het milieu. 1 Bijvoorbeeld, als je een NSAID wilt voorschrijven, welke vorm van ibuprofen kies je dan? "Sommige galenische vormen bevatten titaandioxide, dat mogelijk kankerverwekkend is. Je kan je toch vragen stellen als je hoort dat titaandioxide verboden is in voedingswaren, maar niet in geneesmiddelen. Ibuprofen wordt bovendien in het milieu afgebroken en heeft een hoge chronische toxiciteit en een gering potentieel tot bioaccumulatie. Al bij al een matig hoog risico", zei Céline Bertrand van de Omgevingscel van de SSMG tijdens de conferentie. Die initiatieven zijn interessant, want ze maken artsen en apothekers bewust van de invloed van geneesmiddelen op het milieu. Je kan nog andere eenvoudige maatregelen nemen om de voetafdruk van geneesmiddelen te verkleinen zoals minder geneesmiddelen voorschrijven en een betere verwerking van ongebruikte geneesmiddelen.