...
Sinds 1992 pakt het 'One Health'-concept het probleem van aanwezigheid van farmaceutische producten in het milieu aan. In 2019 heeft de Europese Commissie haar Green Deal gelanceerd over chemische producten, die streeft naar 'zero vervuiling'. Het Europees Parlement pleit evenwel voor concretere en ambitieuzere acties. Het vraagt een juridisch kader dat het milieu en de volksgezondheid beter beschermt, de mensen ertoe aanzet voorzichtig om te gaan met farmaceutische producten en streeft naar een ecologischere productie en een beter afvalbeheer. In maart heeft het Europees forum voor biomedische politiek van de FEAM (Federation of European Academies of Medicine) met de steun van de Federation of Veterinarians in Europe (FVE) en de Europese Federatie van Farmaceutische Industrieën en Verenigingen (EFPIA) zes praktische aanbevelingen gepubliceerd om de afval van geneesmiddelen in het milieu te verminderen. Eerste hefboom, educatie en opleiding. De overconsumptie van farmaceutische producten is een enorme bron van afval. Daar kunnen we iets aan doen door het publiek en de gezondheidswerkers bewust te maken van het belang van een voorzichtig gebruik van geneesmiddelen. Bijvoorbeeld via geneeskunde op maat, voorschriftplichtige geneesmiddelen,... Het is ook nuttig de patiënten te leren wat ze met vervallen of niet-gebruikte geneesmiddelen moeten doen en wanneer ze die moeten terugbrengen naar de apotheek. Ook zou meer moeten worden gewerkt aan het 'One Health'-concept. Het Forum pleit voorts voor een ecologischere productie en roept de farma- ceutische industrie op om alternatieven uit te denken die minder belastend zijn voor het milieu, en het afvalbeheer te verbeteren. De Europese Commissie hoopt de wetgeving over de verwerking van afvalwater te kunnen wijzigen en een mechanisme in te bouwen dat een billijke bijdrage van de industrie verzekert volgens het principe van 'de vervuiler betaalt'. Belangrijk is ook een evaluatie van het risico voor het milieu. "De huidige Europese richtlijnen voor geneesmiddelen voor dieren en voor de mens zijn pas ingevoerd in respectievelijk 2005 en 2006 en hebben geen terugwerkende kracht. In Duitsland bijvoorbeeld is slechts van circa 40% van de farmaceutische ingrediënten die in het oppervlaktewater worden teruggevonden, informatie over het milieu beschikbaar. Het Forum ijvert voor meer transparantie en een steviger wetgevend kader om de productie van geneesmiddelen te reglementeren. Health Care Without Harm (HCWH) Europe heeft politieke aanbevelingen geformuleerd die tot doel hebben de duurzaamheid van geneesmiddelen voor humaan gebruik op de markt van de EU te verbeteren. De Europese Commissie herziet in het vierde trimester van 2022 de algemene wetgeving van de EU over geneesmiddelen voor humaan gebruik ten einde een systeem van reglementering van geneesmiddelen te ontwikkelen dat de tand des tijds doorstaat, bijvoorbeeld tijdens een pandemie zoals de coronapandemie. Twee punten worden sterk benadrukt: meer transparantie en een hogere duurzaamheid van de geneesmiddelenbevoorradingsketen en een betere evaluatie van de risico's van geneesmiddelen voor humaan gebruik voor het milieu. "In de EU bestaan er geen specifieke regels voor de emissie van de farmaceutische productie in het milieu. De actieve farmaceutische ingrediënten (API) worden niet gedekt door het REACH-reglement. De farmaceutische industrie valt onder de richtlijn over industriële emissie (...). Vele geneesmiddelenfabrieken die de markt van de EU bevoorraden, bevinden zich buiten Europa, in landen waar de reglementering wat het milieu betreft, heel wat zwakker is, vooral wat antibiotica betreft. Naast een striktere Europese reglementering moet ook worden gedacht aan een wereldwijde respons via meer internationale samenwerking en dialoog om dat probleem op te lossen in de hele bevoorradingsketen", schrijven de auteurs van het No Harm-rapport. Opnieuw wordt het gebrek aan transparantie in de geneesmiddelenbevoorradingsketen gehekeld. Daardoor is het immers moeilijk of onmogelijk de herkomst van API te traceren. Een van de aanbevelingen is dan ook de farmaceutische bedrijven ertoe te verplichten informatie over de keten gaande van de productie tot de distributie mee te delen in een openbare onlinegegevensbank. Het risico voor het milieu moet beter worden geëvalueerd, want in tegenstelling tot geneesmiddelen in de dierengeneeskunde houdt het EMA bij de goedkeuring van een nieuw geneesmiddel geen rekening met de milieuaspecten. Daar wordt ook geen rekening mee gehouden bij de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen of bij de geneesmiddelenbewaking. Health Care Without Harm heeft nog andere suggesties: geneesmiddelen die een risico inhouden voor het milieu voorschriftplichtig maken, opleiding van gezondheidswerkers over de invloed van geneesmiddelen op het milieu, verbod op publiciteit voor vrij te verkrijgen producten die een gevaar vormen voor het milieu, een ecoclassificatiesysteem (zoals de Zweedse gegevensbank voor farmaceutische producten en het milieu), harmonisering van de systemen voor ophaling van geneesmiddelen in de EU, informatie over de eliminatie van geneesmiddelen op de verpakking en in de apotheek,... Terloops vermelden we nog dat de Europese week van de duurzame energie, het grootste Europese evenement gewijd aan duurzame energiebronnen dat gericht is op de energietransformatie in Europa, zal plaatsvinden van 26 tot 30 september.