Europese gezondheidszorg in crisis

Eerste vaststelling: de lijst van maatregelen om de kosten in de gezondheidszorg binnen de perken te houden is niet gelimiteerd, maar bijna alle lidstaten beroepen zich op dezelfde ingrepen. Méér generieken, hogere patiëntenbijdragen, hogere bijdragen vanuit de farmasector. De ingrepen treffen de apothekers rechtstreeks of onrechtstreeks. Rechtstreeks door kleinere marges, minder voordelen en grotere afhoudingen. Onrechtstreeks omdat de patiënt steeds minder geld heeft dat hij kan uitgeven. De apotheker voélt dat. Griekenland Hoe dan ook, de situatie in Griekenland is het meest schrijnend op dit moment. De ziekenhuizen hebben een tekort aan geneesmiddelen, want de farma wil boter bij de vis en die is niet meer gegarandeerd. Ziekenfondsen zijn failliet gegaan waardoor apothekers soms maandenlang moeten wachten vooraleer ze betaald worden. Sommige apothekers kunnen wel even wachten, maar sommige geneesmiddelen zijn zo duur dat zelfs een apotheker met veel goede wil, die niet meer kan afleveren. Voorbeeld daarvan zijn dure kankergeneesmiddelen. Niet elke apotheker kan zomaar 3.000 tot 4.000 euro voorschieten. Tegelijkertijd heeft de Griekse overheid de apothekersmarkt geliberaliseerd. Veel beterschap valt er niet te verwachten. Griekenland heeft immers een hele rist maatregelen uitgevaardigd om de publieke uitgaven te doen slinken. Daarbij stonden niet alleen de onterechte ziekte-uitkeringen aan kerngezonde Grieken, maar ook een reeks maatregelen die de Grieken moeten ontmoedigen om een beroep te doen op openbare gezondheidssystemen en die hen dwingen dieper in de buidel te tasten. Die maatregelen hebben een pervers effect. De crisis weegt zo zwaar door op de burger dat hij zich afkeert van de private, dure gezondheidszorg en zich wendt tot de publieke gezondheidszorg. Maar net in de publieke ziekenhuizen wordt een op de drie bedden geschrapt. De overheid moedigt de uitbouw van de private gezondheidssector wel aan, maar de Griek heeft er geen geld meer voor. Sinds begin deze maand is bovendien alles op VOS. Artsen zijn verplicht elektronisch voor te schrijven. Terugbetaling wordt bepaald op hét goedkoopste product binnen elke klasse. Wat duurder is, moet de patiënt bijpassen. Portugal Europa heeft Portugal verplicht om maatregelen te nemen om de begrotingsuitgaven in te perken. Net zoals in de rest van Europa ontkomt de gezondheidzorg er niet aan. Alleen schuift de overheid de kosten haast volledig af op de patiënt. Wie een afspraak wil in de eerstelijnszorg moet nu dubbel zoveel betalen als een jaar geleden. Wie vroeger vrijgesteld was van betaling (lage inkomens, werklozen, ouderen...) krijgt nu minder gratie. De overheid heeft de lat hoger gelegd. De terugbetaling van geneesmiddelen is aangepast: de patiëntenbijdrage is verhoogd. VOS en elektronisch voorschrijven waren al verplicht. Ziekenhuizen moesten fuseren of sluiten. Spanje In buurland Spanje is de situatie al niet veel beter. Dit jaar nog moet er 7 miljard euro bespaard worden, alleen al in de gezondheidssector. Er is een rem gezet op de terugbetalingen en de patiënt moet meer bijpassen. Mensen zonder inkomen en gepensioneerden hoefden tot nog toe niets betalen voor de gezondheidszorg. Vanaf nu moeten ze een bijdrage leveren. Spanje heeft ook, en daarin is het op Europees gebied voortrekker, de gezondheidsconsumptie van buitenlanders aangepakt. Buitenlanders die naar Spanje komen omdat ze weten dat ze daar een betere en goedkopere gezondheidszorg kunnen genieten, worden niet meer toegelaten. Vroeger konden familieleden van Spaanse residenten rekenen op de Spaanse gezondheidszorg. ItaliëIn Italië lijkt alles nog 'peis ende vree', maar niets is minder waar. Referentieprijzen voor medische dispositieven, farmaceutische producten en medische prestaties en diensten zijn nog maar enkele van de maatregelen die de regering-Berlusconi in 2011 heeft genomen. Vanaf 2014 moet de patiënt veel meer afdokken voor geneesmiddelen en andere prestaties. Opvolger Monti heeft zijn pijlen op de apothekers gericht. De concurrentiepositie van de apothekers moet omhoog, dus is liberalisering noodzakelijk. Zo wil Monti tot 3.000 nieuwe apotheken en de apothekers mogen bijna grenzeloos korting geven op OTC-geneesmiddelen. Niet-essentiële geneesmiddelen op voorschrift (wat ze in Italië de C-lijst noemen en waar de pil, antidepressiva, ontstekingsremmers en erectiemiddelen bij horen) mogen ook buiten de apotheek verkocht worden in de zogenaamde para-apotheken en bij distributeurs die een toelating krijgen. Dat plan is nog niet tot uitvoer gebracht vanwege het grote verzet. Ierland Wie dacht dat alleen Zuid-Europa zware klappen heeft gekregen, heeft het fout. Ook Ierland zit in slechte papieren. De lonen van de gezondheidswerkers zijn sterk gedaald en er staat een stop op aanwervingen. De patiënt wordt bij ziekenhuisopname geconfronteerd met zware stijgingen van het remgeld (tot 20 procent in de private sector en 17 procent in de publieke sector). De Ierse burger ziet het leed een beetje verlicht door de invoering van de 'patiëntenkaart', een medische kaart waarmee hij gratis naar de dokter kan. De regering plant ook een universele ziekteverzekering maar het ziet er niet naar uit dat die er snel komt. Verenigd Koninkrijk Het VK heeft bewust gekozen voor de hervorming. Het National Health System werd begin dit jaar helemaal gereorganiseerd. Zo krijgen huisartsen een grotere verantwoordelijkheid en een grotere controle op het gezondheidszorgbudget. Het aantal gezondheidsinstellingen wordt verminderd, de concurrentie tussen zorgverstrekkers wordt aangemoedigd. Privé-zorgverstrekkers worden aangetrokken om mee te dingen naar zorgcontracten. Nederland En tot slot Nederland... Onze noorderburen hebben vorig jaar de alarmklok al laten luiden en hebben de patiëntenbijdrages verhoogd en het basispakket van de zorgverzekering ingeperkt. Dit jaar zou ook het Kinderformularium worden afgeschaft, iets wat op zeer grote weerstand van de sector stuit. Het Kinderformularium is een onafhankelijke, evidence-based standaard voor het voorschrijven en afleveren van geneesmiddelen aan kinderen. Maar er is geen geld meer voor het onderhoud en vanaf juli 2012 verdwijnt ze. De besparingsmaatregelen zijn vooral in de geestelijke gezondheidszorg erg hard aangekomen. Door het schrappen van de terugbetaling van bepaalde behandelingen voor psychische aandoeningen, zouden niet alleen patiënten afhaken en geen behandeling meer krijgen, maar zouden ook ongeveer 5.000 jobs verloren gaan, alleen nog maar in de geestelijke gezondheidszorg. Bij de apothekers is de toestand alarmerend. Meer dan de helft van de Nederlandse apothekers zou financiële problemen hebben. Een op de vier is op zoek naar een aanvullende financiering of een bijkomende lening.