Studenten die naar versterkende middelen grijpen. Het lijkt van alle tijden. Maar wat ze gebruiken, verschilt wel van generatie tot generatie. Dat ontdekte Amaryllis Van Goethem (master farmacie, Universiteit Antwerpen). In haar thesis bracht zij het middelengebruik van de huidige studentenpopulatie in kaart.
...
Heel wat universiteitsstudenten grijpen naar genees- en andere middelen om hun prestaties tijdens de examens op te krikken, hun concentratie aan te scherpen, het energiepeil te verhogen en de stress te verminderen. Ruim 4,5 procent van alle studenten slikt hiervoor zelfs methylfenidaat. Amaryllis Van Goethem hield een internetenquête bij 1.761 studenten en 50 apothekers over het middelengebruik tijdens examenperiodes. Dat leverde een bijzonder grote respons op. "Zo'n 56 procent van de studenten gaf aan dat ze iets hadden genomen tijdens de examenperiode. In totaal gaat het om een vijftigtal producten, waaronder ook koffie, energiedrankjes en vitamines. De vaakst vermelde problemen waarvoor studenten een oplossing zochten waren concentratiestoornissen, vermoeidheid, stress en slapeloosheid. De studierichting had nauwelijks tot geen invloed op het middelengebruik", stelt Van Goethem vast. Weinig advies Van de groep gebruikers, passeert slechts een minderheid bij de huisarts of studentenarts. "Ongeveer 20 procent ging langs voor advies of een voorschrift. De overige studenten stapten rechtstreeks naar een apotheek (72 %). Anderen zoeken hun gading in een drogisterij of supermarkt." Van Goethem peilde ook naar de reactie van apothekers op de hulpvragen van studenten. "De meeste studenten vragen de apotheker iets om zich beter te kunnen concentreren of tegen stress. Een minderheid weet precies welk product ze nodig hebben. Toch kreeg slechts 36 procent van de studenten van de apotheker uitleg over het gebruik van het middel, aangevuld door studiegerelateerd advies over gezonde voeding en voldoende nachtrust. Een op de tien kreeg totaal geen informatie van de apotheker. Zo'n kwart van de studenten liet de middelen in de apotheek ophalen door moeder of vader. " Methylfenidaat zonder diagnose In studentenkringen rukt het gebruik van methylfenidaat om de geestelijke prestaties te bevorderen op. "Ruim 4,5 procent van alle studenten (8 % van de studenten die iets gebruiken) geeft toe het in te nemen tijdens blok en examens. Slechts een heel kleine minderheid van die groep heeft ook de diagnose." Vooral het frequente niet-medische gebruik springt in het oog. "Methylfenidaat lijkt de opvolger te worden van het vroegere Captagon®, dat inmiddels van de markt is gehaald, maar waar heel wat vorige studentengeneraties de eindmeet mee probeerden te halen. Dat veel studenten methylfenidaat gebruiken, verbaast me niet. Het is een middel dat in studentenmilieus veel over de tong gaat en vlot circuleert." Afhankelijkheid Van Goethem wijst ook op het risico op afhankelijkheid van methylfenidaat. "Van zodra studenten de positieve effecten ervan merken, kunnen ze geneigd zijn het middel te blijven gebruiken. Daarom is juiste informatie erg belangrijk. In sommige media werd beweerd dat methylfenidaat de concentratie en leerprestaties bij niet-ADHD'ers niet zou bevorderen. Maar zowel uit de literatuur als uit de studentenbevraging blijkt dat het wel degelijk kan werken. De meerderheid van de studenten gaf aan dat ze er een positieve ervaring mee achter de rug had. Al werkt het zeker niet bij iedereen. " Ook met andere middelen zoals ginseng en Ginkgo Biloba moeten artsen, apothekers en studenten voorzichtig omgaan. "Heel veel van die middelen worden zonder wetenschappelijk bewijs afgeleverd of hebben niet de beoogde werking. Heel vaak bevatten die middelen ook geen gestandaardiseerde dosis. Door het enorme aanbod aan die plantaardige middelen is het voor apothekers ook niet eenvoudig om te kiezen."