...
Het tijdschrift PNAS heeft zopas een internationale studie gepubliceerd waarin de vervuiling van rivieren door werkzame farmaceutische bestanddelen (API's), ditmaal op wereldschaal, wordt geëvalueerd. Het doel was een beter inzicht te krijgen in de schadelijke effecten van deze residuen van geneesmiddelen op de ecologie en de volksgezondheid (er werden er 61 geanalyseerd) en gegevens te verkrijgen voor regio's die tot dusver relatief weinig zijn bestudeerd. Het doel was de analysemethoden te standaardiseren om de omvang van het probleem vanuit een mondiaal perspectief te kwantificeren en regio's te vergelijken.In deze studie werden 1.052 bemonsteringsplaatsen langs 258 rivieren in 104 landen op alle continenten (waarvan er 36 nooit eerder waren onderzocht) gecontroleerd, wat de farmaceutische voetafdruk van 471,4 miljoen mensen vertegenwoordigt. Er zijn bemonsteringscampagnes uitgevoerd in alle lidstaten van de EU, behalve in Malta (geen rivieren).De resultaten?De hoogste cumulatieve concentraties van API werden aangetroffen in Afrika ten zuiden van de Sahara, Zuid-Azië en Zuid-Amerika. De meest verontreinigde locaties bevonden zich in lage- en middeninkomenslanden en werden geassocieerd met gebieden met een slechte infrastructuur voor afvalwater- en afvalbeheer en farmaceutische productiefaciliteiten. De stoffen die het vaakst werden aangetroffen (op meer dan de helft van de gecontroleerde locaties) waren carbamazepine, metformine en cafeïne. De vier die in alle continenten werden aangetroffen, waren stuk voor stuk gelinkt aan de levenswijze, of ging het om vrij verkrijgbare middelen: cafeïne en nicotine, acetaminofen/paracetamol en cotinine.Veertien andere API's werden op alle continenten behalve Antarctica aangetroffen: atenolol, carbamazepine, cetirizine, citalopram, desvenlafaxine, fexofenadine, gabapentine, lidocaïne, metformine, naproxen, sitagliptine, temazepam, trimethoprim en venlafaxine.Cloxacilline, difenhydramine, miconazol, norfluoxetine, oxazepam, oxytetracycline, raloxifeen en sertraline werden in geen enkel monster aangetroffen. Het gebrek aan detectie van cloxacilline is waarschijnlijk te wijten aan de hydrolytische instabiliteit van β-lactamines in het milieu. De afwezigheid van oxytetracycline, miconazol en sertraline kan worden verklaard door de neiging van deze moleculen om zich van de waterfase naar vaste stoffen in het milieu te verplaatsen. De afwezigheid van norfluoxetine kan worden verklaard door de relatief hoge kwantificeringsgrenzen van deze API in vergelijking met de andere in de analysemethode.Op een kwart van de bemonsteringsplaatsen lagen de concentraties van ten minste één API boven de concentraties die als veilig voor in het water levende organismen worden beschouwd, of als zorgwekkend in termen van selectie op antimicrobiële resistentie.Doelstelling 2030 in gevaar"Hoewel deze studie gericht was op 61 prioritaire API's, kan de aanpak worden toegepast op andere API's en verontreinigende stoffen, zoals producten voor persoonlijke verzorging, hormoonontregelaars, pesticiden en metalen. Door de integratie van niet-gerichte analysemethoden zouden ook onbekende verontreinigende stoffen op wereldschaal kunnen worden opgespoord", aldus de auteurs."In de toekomst zou onze aanpak ook kunnen worden uitgebreid tot andere milieucompartimenten, zoals sedimenten, bodems en biota (flora en fauna). Dit zou de ontwikkeling van verontreinigingsgegevens op wereldschaal mogelijk maken, hetgeen zeer nuttig kan zijn voor het bereiken van de sustainable development goals van de Verenigde Naties, met name doelstelling 6.3 (de waterkwaliteit verbeteren door de verontreiniging terug te dringen, stortplaatsen te elimineren en het vrijkomen van gevaarlijke chemische stoffen en onbehandeld afvalwater in het aquatisch milieu tot een minimum te beperken).De auteurs van deze studie toonden aldus aan dat de verontreiniging van rivieren door geneesmiddelen een wereldwijd probleem is dat een risico vormt voor zowel de aquatische ecologie als de potentiële selectie voor antimicrobiële resistentie en dat de verwezenlijking van VN-doelstelling 6.3 inzake duurzame ontwikkeling tegen 2030 in gevaar kan brengen. Alleen door wereldwijde samenwerking kunnen we de monitoringgegevens genereren die nodig zijn om met kennis van zaken beslissingen te nemen over benaderingen om de milieueffecten van chemische stoffen te verminderen.