Tool helpt tegen ongewenste effecten

Hoe kunnen ongewenste effecten van geneesmiddelen bij bewoners van woonzorgcentra het snelst worden opgespoord, gerapporteerd en opgevolgd? Verpleegkundigen die dagelijks met deze bewoners werken, lijken de aangewezen personen om deze problemen te signaleren. "In de praktijk doen zij dat om verschillende redenen onvoldoende", vertelt onderzoekster Tinne Dilles (Universiteit Antwerpen). Om dat te verbeteren, ontwikkelde ze samen met onder meer een apotheker het softwareprogramma Trigger Tool.

...

Uitgangspunt van het doctoraats- onderzoek was de vaststelling dat verpleegkundigen in woonzorgcentra een belangrijke rol te spelen hebben bij de begeleiding van patiënten. Tegelijk blijft hun aandeel in het rapporteren van mogelijke complicaties bij geneesmiddelengebruik erg onduidelijk. "De meerderheid van de verpleegkundigen vindt dat dit wel tot hun takenpakket zou moeten behoren maar ze ondervinden zelf moeilijkheden om die effecten correct vast te stellen, of ze voelen zich onzeker om hierover te communiceren naar artsen en apothekers toe. Verpleegkundigen merkten ook dat hun observaties soms op weerstand botsten bij artsen en apothekers. In hun opleiding komt farmacologie ook nauwelijks aan bod." Tool Om daaraan tegemoet te komen, ontwikkelde de onderzoekster samen met een apotheker, een klinisch farmacoloog en een geriater een specifiek tool op maat van verpleegkundigen: Trigger Tool. "Deze software combineert de gegevens over mogelijke nevenwerkingen van het geneesmiddelenrepertorium van BCFI en van het formularium van Farmaka van woonzorgcentra. Daarin wordt extra gefocust op de specifieke aandachtspunten bij ouderen. Trigger Tool geeft per patiënt een lijst met mogelijke nevenwerkingen die kunnen voorkomen. Via een standaardformulier kan de verpleegkundige vervolgens zijn observaties noteren en doorgeven aan de behandelende artsen. Dat moet helpen om tijdig een verband bloot te leggen tussen voorgeschreven medicatie en ongewenste effecten." Helft Uit een test in acht woonzorgcentra bleek onder meer dat ongeveer de helft van de door verpleegkundigen gerapporteerde effecten nadien bevestigd werden door een arts. "Bij een op de vijf residenten werd de medicatie ook gewijzigd na screening via de Trigger Tool. Bij het interdisciplinaire overleg in de woonzorgcentra werden ook steeds apothekers uitgenodigd om advies te geven over het aanpassen van medicatie of doseringen. Om praktische en financiële redenen liep dat nog niet overal even vlot. In de toekomst is het wel de bedoeling om de Trigger Tool op grotere schaal uit te testen en apothekers nauwer te betrekken bij het op punt stellen van geneesmiddelengebruik in woonzorgcentra. Dat moet de kwaliteit verhogen." Het doctoraatsonderzoek van Tinne Dilles over 'farmacotherapeutische zorg door verpleegkundigen in woonzorgcentra' kwam mee tot stand met de steun van het Heymansinstituut (UGent).