...

Het stijgen van de levensverwachting zorgt bijna vanzelfsprekend voor een aantal problemen die specifiek aan leeftijd gebonden zijn. Daaronder zien we ook het probleem van ondervoeding, met alle negatieve gevolgen van dien: een verhoging van het risico op infecties, het verlies aan autonomie door een vermindering van spiermassa, een verhoging van ademhalingsproblemen, osteoporose en oversterfte. In de meeste gevallen gaat het duidelijk om een verminderde opname van voeding. De ouderen eten gewoon te weinig. Oorzaken Het is niet de leeftijd op zich die de oorzaak is. Problemen van ondervoeding komen het vaakst voor wanneer er al sociale problemen zijn of pathologieën waarbij een verminderde opname van voeding uit het oog wordt verloren. Het is vanzelfsprekend dat een hogere leeftijd gelijk loopt met een aantal veranderingen die het voedingspatroon kunnen hypothekeren: de smaakdrempel stompt af door de leeftijd of door de inwerking van bepaalde geneesmiddelen. De slijmvliezen van de maag atrofiëren met als gevolg een vermindering van de productie van zoutzuur (wat zorgt voor een vertraging van de maaglediging), de enzymatische afscheiding in de dunne darm en de pancreas dalen en de voeding wordt minder gemakkelijk opgenomen. De transit in de darmen verloopt trager en zorgt voor stasis, constipatie en een microbiële overload. Komt daar nog bovenop de vaak slechte toestand van het gebit, niet zelden te wijten aan de voor ouderen (te) hoge kostprijs van tandverzorging. De omgeving Waar de oudere verblijft, heeft wel degelijk een effect op zijn nutritionele toestand. Iedereen is het er over eens dat de thuisomgeving het meest geschikt is voor een correcte voeding, maar we moeten er dan vanuit gaan dat de oudere nog voldoende autonomie heeft of dat hij van de nodige steun verzekerd is, zoals thuisbezorging van maaltijden of familiehulp. Een ziekenhuisomgeving werkt vaak negatief op de eetlust. De kwaliteit en de energetische waarde van de maaltijden zijn in ziekenhuizen vaak niet aangepast en verergeren de problemen van ondervoeding. Idem dito voor geriatrische inrichtingen. De kwaliteit van de maaltijden volgt vaak niet de smaak van de patiënten en de tijd die wordt besteed aan het voeden van afhankelijke personen is soms onvoldoende. Het is een probleem dat in Vlaanderen gekend is en waar de laatste jaren bijzondere aandacht naar gaat. Nutritionele behoeften Eigenlijk verschillen de noden van ouderen niet veel van die van jongere volwassenen. Er moet toegekeken worden op een uitgebalanceerde en voldoende uitgebreide voeding die dagelijks alle elementen aanvoert die in de voedingspiramide terugkomen. Op kwantitatief niveau is het de weegschaal die raad geeft. Een gewicht dat op peil blijft, geeft aan dat het voedingspatroon in orde is. Oplossingen Technieken om ondervoeding tegen te gaan zijn vaak zeer eenvoudig. Ze vragen enkel wat extra aandacht en een beetje kennis om de middelen die we ter beschikking hebben optimaal te gebruiken. We beschikken over allerlei (goedkope) trucs die we kunnen inzetten om de energetische waarde van de maaltijden op te krikken. Denken we maar aan de soep. Met wat melkpoeder, eigeel, gruyèrekaas, boter... kunnen we die verrijken. Of we kunnen wat meer gehakt en vis op het menu zetten om het gehalte aan dierlijke vetten omhoog te krijgen bij ouderen die kauwproblemen hebben.