...

Coeliakie is een chronische aandoening van de darm die geprovoceerd wordt door glutenrijke voeding. In tegenstelling wat vaak wordt gedacht, gaat het hier niet om een allergie, maar eerder om een fenomeen van inflammatie die door gluten en de afbraakmiddelen ervan wordt geprovoceerd. Daarom moeten we het eigenlijk hebben over een intolerantie aan gluten. Die zorgen voor een ontstekingsreactie ter hoogte van de darmwand en vernietiging van de villi. Daardoor zijn er problemen bij de absorptie van de voedingsstoffen die ingenomen worden. Alleen mensen met een bepaalde genetische aanleg lijden aan deze aandoening. Er is bovendien een uitlokkende factor nodig vooraleer het probleem tot uiting komt. Alleen is die niet goed gekend. Een van de elementen die volgens sommige experts zou meespelen is een virale infectie. Bij deze aandoening worden twee types van antilichamen geproduceerd: enerzijds hebben we de antilichamen tegen de gluten en anderzijds de auto-antilichamen die werken tegen transglutaminase, een enzym dat meespeelt in de transformatie van gluten in de intestinale slijmvliezen. Prevalentie De aandoening komt dubbel zoveel voor bij vrouwen dan bij mannen. Ze komt vrijwel niet voor bij populaties waar de voedingscultuur gebaseerd is op andere granen dan tarwe, zoals bij de Chinezen, de Japanners of de Afrikanen. Volgens de meest recente studies is het aantal patiënten dat eraan lijdt de afgelopen 20 jaar ernstig gestegen. Volgens schattingen zou in Europa een op de 100 tot 300 mensen (naargelang de regio) aan coeliakie lijden. Sommige landen zoals Ierland en Finland hebben een opvallend hogere frequentie. Symptomen Coeliakie kan zich onder verschillende vormen voordoen. De klassieke symptomen vangen aan bij kleine kinderen, kort nadat ze zijn blootgesteld aan gluten in de voeding. We zien chronische diarree, gebrek aan eetlust, opgezwollen buikjes, een groeiachterstand en prikkelbaarheid. De ziekte zelf verschijnt vaak pas later. In dat geval zien we diarree of constipatie, opgezwollen gevoel en chronische buikpijn. Diagnose Het is belangrijk tijdig een goede diagnose te stellen zodat complicaties kunnen vermeden worden en het darmslijmvlies zich optimaal kan herstellen. De diagnose wordt gesteld op basis van het aantal antilichamen IgA anti-transglutaminase en het totale aantal IgA. Deze serologie is tot 98 procent betrouwbaar. Tot voor kort moest de diagnose bevestigd worden door een biopsie ter hoogte van het duodenum en het begin van het jejunum, maar een Europese richtlijn heeft bepaald dat deze biopsie ter confirmatie niet nodig is. Gevolgen van de ziekte Als het dieet niet wordt gevolgd en de aandoening vrij spel heeft, krijgen we op termijn een permanente ontstekingstoestand die niet reageert op een dieet en die aanleiding kan geven tot immuniteitsziekten en diabetes. Bovendien zien we dat de intestinale villi (darmvlokken) volledig atrofiëren, wat een chronische malabsorptie veroorzaakt van de voedingsstoffen. Dat kan aanleiding geven tot anemie (tekort aan ijzer), osteoporose (deficit aan calcium en vitamine D), depressie met het risico op zelfdoding en een verhoogd risico op lymfoom. De enige behandeling: het dieet De enige manier om af te geraken van alle symptomen die de aandoening met zich meebrengt, is een dieet dat alle gluten uitsluit. Maar het is noodzakelijk om een juiste diagnose te krijgen, vooraleer een dieet aan te vatten. Er zijn immers verschillende aandoeningen die kunnen doen denken aan coeliakie. Wanneer de patiënt zonder diagnose al een dieet opstart, is de diagnose op zich veel moeilijker te stellen. Eenmaal de diagnose van coeliakie gesteld en het dieet van start is gegaan, zien we dat de symptomen na enkele weken al verdwijnen. Wat zijn gluten? Gluten bevinden zich in sommige granen en bestaan voornamelijk uit twee proteïnen: gliadine en glutenine. Vermengd met water krijgt het een bepaalde elasticiteit en dient het als bindingsmiddel in het deeg.