Wat te doen bij hemorroïden?

Net boven de anus bevindt zich bij een gezonde persoon een sponsachtig netwerk van kleine bloedvaatjes dat pas van zich laat spreken in geval van een hemorroïdale crisis, waarvan de intensiteit niet altijd in verhouding staat tot de omvang van de dilatatie. Hemorroïden of aambeien zijn meestal goedaardig, maar mogen toch niet zomaar over het hoofd worden gezien omdat ze een andere aandoening kunnen verbergen zoals recto-sigmoïdale kanker, die meestal voorkomt na 45 jaar. Typische klachten Een hemorroïdale crisis, die een gevoel van warmte of een ongemakkelijk gevoel geven rond de anus bij fysieke inspanning of wanneer de stoelgang er voorbij komt, kan een gevolg zijn van een periode van diarree, constipatie of rijkelijk tafelen. Veel pijnlijker en gepaard gaand met een ontstekingsreactie is een (inwendige of uitwendige) hemor- roïdale trombose, waarbij door het openbarsten van een bloedvaatje in het netwerk rond de anus een bloedklonter wordt gevormd, hetzij plots, hetzij na een lichamelijke inspanning of een bevalling. De pijn neemt meestal geleidelijk aan af en na enkele dagen ontstaat een litteken (marisk) die het lastig maakt om naar het toilet te gaan. Een hemorroïdale bloeding wordt gekenmerkt door rood bloedverlies bij de stoelgang, maar kan ook wijzen op tumorale aandoeningen. Een hemorroïdale prolaps, die ontstaat door een verzwakking van het submucosale bindweefsel rondom de anus, kan aanleiding geven tot mechanische hinder, vochtverlies en een branderig gevoel en irritatie. In de loop der jaren evolueren de hemorroïden: pijn en bloedverlies nemen toe en er komen nog meer klachten bij (slijmerig vochtverlies, jeuk). Bepaalde symptomen kunnen wijzen op een begeleidende aandoening (anale fistel, anale kloven, kanker,...). Het raadplegen van de apotheker is vaak de eerste stap in geval van aambeien. Indien een patiënt echter te vaak weerkomt met dezelfde klachten, moet hij doorverwezen worden naar een proctoloog voor een uitgebreid klinisch onderzoek zodat een geschikte behandeling kan worden bepaald. Medische behandeling Het naleven van een aantal voedingsadviezen draagt bij tot het verdwijnen van aambeien. Bepaalde voedingsmiddelen (pepers, specerijen, kruiden, alcohol, sterke koffie,...) moeten vermeden worden. Voorts wordt de raad gegeven om meer vezels te eten omdat daardoor pijn, bloedverlies en prolaps verminderen. Men staat bij voorkeur recht en bepaalde activiteiten (fietsen, paardrijden, moto) zijn af te raden. Orale behandeling Om de transit te regelen, kan overwogen worden om niet-prikkelende laxeermiddelen (zwelmiddelen, PEG,...) te gebruiken. Daarbij moet wel rekening worden gehouden met hun nevenwerkingen (opgeblazen gevoel, winderigheid) en het risico op transitproblemen (diarree) die bij inwendige en uitwendige aambeien kunnen voorkomen. Venotonica en vaatbeschermende geneesmiddelen zouden de tonus van de vaatwanden verbeteren, de capillaire permeabiliteit verminderen en ook zwelling en ontsteking tegengaan. Een korte behandeling met een hoge dosis diosmine (3 en vervolgens 2 g per dag) vermindert de duur van de acute symptomen (rectale pijn, bloedverlies, vochtverlies), maar men moet rekening houden met de kostprijs ervan. Een langdurige behandeling (minstens 2 maanden, maximaal 3 maanden) aan een lagere dosis (1g/24uur) met diosmine vermindert de recidieven van de acute symptomen. Andere venotropica (troxerutine, hydroxyethylrutosiden,...) worden eveneens gebruikt bij hemorroïden. Niettemin moet rekening worden gehouden met de kostprijs van deze geneesmiddelen en hun - zij het zeer geringe - risico op lymfocytaire colitis. Pijnstillers (paracetamol) en niet-steroïdale ontstekingsremmers - met uitzondering van aspirine gezien het risico op bloedingen - zijn doeltreffend om de pijn te verzachten. Lokale behandeling Geneesmiddelen voor lokale toepassing zijn beschikbaar onder de vorm van zetpillen, crèmes of zalven en kunnen middelen bevatten die de wondgenezing bevorderen (zink- of titaniumoxide), ontstekingsremmers (glucocorticoïden) of lokale anesthetica. Deze bereidingen kunnen echter ook stoffen bevatten die aanleiding geven tot overgevoeligheidsreacties (perubalsem, lidocaïne,...) en producten op basis van corticoïden kunnen bij langdurig gebruik een huidatrofie veroorzaken en hun resorptie kan niet worden uitgesloten. Endoscopische behandeling De bedoeling van deze behandeling bestaat erin om bij het begin van het interne hemorroïdale vaatnetwerk een fibrotisch litteken te doen ontstaan. De gebruikte technieken leiden tot een devascularisatie van de anale submucosa en een vermindering van het volume van de hemorroïden. Helaas neemt het resultaat af met de tijd. Deze technieken (scleroserende injectie, elastisch afbinden, infrarode fotocoagulatie, cryo- therapie, elektrocoagulatie) zijn voorbehouden voor patiënten die regelmatig kampen met uitzakkende of bloedende aambeien van middelmatige omvang. Ze zijn niet vrij van nevenwerkingen, waarvan voor sommige (koorts, hevige pijn, bloedverlies, urineretentie) dringend een arts moet worden geraadpleegd. Heelkundige behandeling Deze behandeling wordt voorgesteld wanneer de endoscopische behandelingen geen resultaat geven of wanneer het probleem te omvangrijk is. De wondgenezing verloopt langzaam en de pijn na de ingreep is belangrijk. Hoewel ze doeltreffend is, laat een heelkundige ingreep toch nog niet toe volledig af te rekenen met aambeien. Vooraleer wordt overwogen om tot deze ingreep over te gaan, moet duidelijk worden gewezen op de mogelijke verwikkelingen (urineretentie, bloedingen, constipatie) en functionele gevolgen (jeuk, verminderde controle op winderigheid).