Akkermansia tegen hart- en vaatziekten?

Prof. Patrice Cani (vorser FNRS/Welbio) en zijn groep van het Louvain Drug Research Institute van de UCLouvain hebben veel onderzoek verricht naar de correlatie tussen cardiovasculaire risicofactoren en de microbiota. Een nieuwe studie van de groep, die op 1 juli in Nature Medicine werd gepubliceerd, is hoopgevend.Even wat meer daarover. "De barrièrefunctie van de darmen is zeer belangrijk: ze verhindert dat bacteriële toxines in het bloed geraken. Maar als de permeabiliteit van de darmen toeneemt ('leaky gut syndrome'), geraken die toxines wel door de barrière en veroorzaken ze een laaggradige ontsteking en die laatste is een risicofactor voor obesitas, diabetes, hart- en vaataandoeningen en kanker", legt hij uit.We kennen veel stress, leiden een zittend leven, eten ongezond,... "Al die situaties beïnvloeden de intestinale microbiota en werken de passage van toxines in de hand, die het risico op leververvetting, hart- en vaataandoeningen in de hand werken. Omgekeerd kan je die factoren verbeteren door de barrièrefunctie te verbeteren."In 2007 hebben prof. Cani en zijn team de samenstelling van de intestinale microbiota onderzocht bij proefdieren. Ze hebben daarbij vastgesteld dat Akkermansia muciniphila, een bacterie die in 2004 werd ontdekt door prof. Willem de Vos (UWageningen), minder voorkomt bij zwaarlijvige muizen.Tussen 2007 en 2018 zijn veel studies gepubliceerd over Akkermansia muciniphila. Die bacterie blijkt minder voor te komen bij mensen met een darmontsteking, overgewicht, obesitas, diabetes, bepaalde kankers en bij het verouderen.De groep van prof. Cani heeft dan onderzoek verricht om na te gaan of toediening van Akkermansia muciniphila invloed heeft op het verloop van die aandoeningen. Eerst werden onderzoeken verricht bij proefdieren en daarna bij de mens. Maar voor Akkermansia muciniphila bij de mens kon worden getest, heeft de groep meerdere hordes moeten nemen, waarbij ze soms onverwachte dingen hebben ontdekt. Zo wordt Akkermansia geproduceerd in een midden dat dierlijke derivaten (varkensslijm) bevat, wat de mogelijkheid van toediening bij de mens beperkt. De bacterie is bovendien gevoelig voor zuurstof en sterft als ze te lang wordt blootgesteld aan zuurstof. Kan pasteurisatie (30 minuten bij 70 °C) de werkzaamheid ervan vrijwaren?"In 2017", vervolgt hij, "werd in dierexperimenteel onderzoek vastgesteld dat de levende bacterie een gewichtstoename (-20%) en een toename van het vetweefsel (-30%) tegenging, de LDL-cholesterolconcentratie verlaagde met 10%, de incidentie van prediabetes verminderde en de darmbarrière versterkte. Maar tot onze grote verrassing nam de werkzaamheid toe na pasteurisatie: een sterker effect op de gewichtstoename (-60%) en de andere risicofactoren (-60% vetmassa en -10% LDL-cholesterol)"In het kader van Microbes4U heeft de groep van Patrice Cani in samenwerking met het UZ Saint-Luc de eerste studie met supplementen van Akkermansia muciniphila uitgevoerd bij 45 vrijwilligers van 18-70 jaar met overgewicht of obesitas (BMI ? 25 kg/m2) die drie of meer items van het metabool syndroom vertoonden en een risico op prediabetes liepen (insulinegevoeligheid ? 75%). De proefpersonen werden in drie behandelingsgroepen ingedeeld (placebo, levende bacterie, gepasteuriseerde bacterie) en moesten dagelijks gedurende drie maanden Akkermansia muciniphila innemen in de vorm van een voedingssupplement. De resultaten spreken voor zich: "Onderzoek bij de mens bevestigt de bevindingen bij muizen: ingestie van de gepasteuriseerde bacterie ging een verslechtering van de gezondheidstoestand van de proefpersonen (prediabetes, cardiovasculair risico) tegen, remde de insuline resistentie af (-30%) en verlaagde de insulinespiegel (-34%) en de totale cholesterolconcentratie (-8,6%). Eenzelfde tendens werd waargenomen wat de LDL-cholesterolconcentratie en de serumtriglyceriden betreft.""Beter nog", voegt hij eraan toe, "we hebben een daling van de markers van leverontsteking (gGT, AST) met 20% tot 25% gemeten. Enkel de gepasteuriseerde bacterie heeft dat effect. Dat getuigt waarschijnlijk van een betere darmbarrière.""Bij de proefpersonen die de gepasteuriseerde bacterie kregen, verminderden het lichaamsgewicht (met gemiddeld 2,3 kg), de heupomtrek (met gemiddeld 2,63 cm) en de middelomtrek (met 1,56 cm) licht. Die verschillen waren echter niet statistisch significant. Bij de proefpersonen die een placebo kregen, bleven de metabole parameters (insulineresistentie en cholesterolconcentratie) echter mettertijd verslechteren."We zouden ons onderzoek nu moeten overdoen bij een groter aantal proefpersonen gedurende een langere tijd." Prof. Cani hoopt een multicentrische studie op touw te kunnen zetten. Maar toediening van Akkermansia muciniphila zal sowieso enkel helpen als de voeding correct is. De behandeling van cardiometabole stoornissen begint immers met een evenwichtige voeding en voldoende lichaamsbeweging.