...

Hoe beperk je het langdurige gebruik van benzodiazepinen en aanverwante geneesmiddelen voor de behandeling van slapeloosheid? Regelmatig wijzen studies op de nefaste effecten van langdurige inname van deze middelen: gewenning en verslaving uiteraard, maar ook risico op valpartijen, slaperigheid overdag, geheugenstoornissen, dementie of zelfs alzheimer. Preventiecampagnes pogen de banalisering van de consumptie ervan te bestrijden, met name voor slapeloosheid, een vaak voorkomend probleem dat een specifieke aanpak vergt.Zowat een jaar geleden lanceerde de FOD Volksgezondheid de campagne 'Slaap- en kalmeermiddelen, denk eerst aan andere oplossingen', een oproep om in eerste instantie niet-medicamenteuze alternatieven te kiezen. "Volgens de Gezondheidsenquête 2013 van het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid heeft 13% van de bevolking, ouder dan 15 jaar, een slaap- of kalmeermiddel genomen in de twee weken voorafgaand aan het interview. Dit percentage stijgt nog met de leeftijd. Zo gaat het in de leeftijdsgroep van 75 jaar en ouder om ongeveer 40% van de vrouwen en 26% van de mannen", luidde het toen.Het multidisciplinaire platform BelPEP (Belgian Psychotropics Experts Platform) wees er in zijn globale visie en actieplan in december 2014 op dat bij een patiënt met slapeloosheid benzodiazepinen de tweede keuze zijn na de niet-medicamenteuze aanpak. Bij ouderen worden ze best vermeden. Na een week gebruik is een evaluatie aangewezen. Een prioriteit was toen om de verpakkingen kleiner te maken."Weet u dat er doosjes bestaan met minder dan 30 pillen voor benzodiazepinen en aanverwante geneesmiddelen?" Dat was een van de vragen van het FAGG aan de artsen eind 2018. In 2001 al beperkte het agentschap de aflevering van grote verpakkingen of specifieke verpakkingsvormen voor bepaalde producten waaronder hypnotica en sedativa tot het gebruik in ziekenhuizen. Waarom? Om het risico op al dan niet accidentele intoxicatie en op verslaving te beperken, zonder de therapietrouw of het comfort van de patiënt aan te tasten.Daarom is dus sinds 2011 de verpakking voor aflevering in een openbare officina beperkt tot 30 pillen per doosje voor benzodiazepinen en aanverwanten die enkel slapeloosheid als indicatie hebben. Voor geneesmiddelen met ook andere indicaties is de verpakking beperkt tot 60 pillen.Sinds september vorig jaar hebben het FAGG en de FOD Volksgezondheid de farmabedrijven voorgesteld om het aanbod aan kleine verpakkingen voor een behandeling van minder dan een maand uit te breiden. "Bij slaapstoornissen stellen we immers een afname van de doeltreffendheid van benzodiazepinen en aanverwanten vast vanaf één week en een verhoogde kans op fysieke en psychologische afhankelijkheid na twee weken gebruik."Zijn artsen en apothekers voldoende op de hoogte van die wijzigingen? De dienst Vigilantie van het FAGG voerde daartoe in oktober 2018 een online enquête uit onder artsen om hun mening te kennen over die kleine verpakkingen. Van de meer dan 1.400 respondenten (55% huisartsen) is 80% op de hoogte van het bestaan, 70% schrijft er voor en 83% vindt ze nuttig om het risico op misbruik en verslaving te beperken.In maart 2019 ging het agentschap te rade bij 365 apothekers-titularissen. In de drie maanden voorafgaand aan de enquête had 80% minstens één voorschrift gekregen voor een kleine verpakking (doosje van 10 à 20 pillen), maar 43% kon niet onmiddellijk het voorgeschreven volume afleveren. Toch had op het moment dat de vragenlijst werd beantwoord 91% zulke verpakkingen in voorraad.Net zoals de artsen vinden apothekers deze kleine verpakkingen nuttig om misbruik en verslaving te voorkomen, met name bij nieuwe en bij occasionele gebruikers. Over het nut bij chronische gebruikers die aan het afbouwen zijn, liepen de meningen meer uiteen."Het aanbod aan kleine verpakkingen moet worden uitgebreid zodat apothekers snel op de vraag van de patiënt kunnen inspelen in navolging van het voorschrift van de arts", besluit het FAGG.