...

De vaccinatiecampagne tegen covid-19 is een heuse uitdaging, op operationeel en politiek vlak én inzake informatie en sensibilisering, zei Alain Maron als inleiding op het medisch-farmaceutisch overleg georganiseerd door Brusano, AVB en Huis voor Gezondheid. De Brusselse gezondheidsminister benadrukte hoe de bevolking zich degelijk kan informeren en stelde instrumenten voor die kunnen helpen om patiënten te motiveren en te ondersteunen, en om fake news te bestrijden. Zo is er bijvoorbeeld de officiële website coronavirus.brussels, beschikbaar in het Nederlands, Frans en Engels, met info voor het brede publiek en voor zorgverstrekkers. De minister hamerde verder op het belang van een goede samenwerking tussen zijn kabinet, de administratie en de zorgprofessionals op het terrein. "Dat is een conditio sine qua non om de vaccinatiecampagne te doen slagen." Hij benadrukt in die context de rol van tussenpersonen zoals de apothekers. "U bent het best geplaatst om de informatie door te geven, want mensen hebben vertrouwen in u. De kracht van uw boodschap komt dubbel en dik binnen. Wij rekenen op u om de vragen van de bevolking te beantwoorden, en we willen u daarbij helpen." Apotheker Valérie Lacour en huisarts Marleen Finoulst legden uit hoe je vaccintwijfelaars best begeleidt. Apothekers en artsen spelen daarbij een centrale rol gezien de vertrouwensrelatie die ze hebben met hun patiënten. En uiteraard is samenwerking tussen beide beroepsgeroepen onmisbaar. Een eerste advies: blijf als zorgverstrekker zelf goed op de hoogte, aan de hand van webinars en deskundige websites. Ten tweede: informeer je patiënten correct. "Het gaat om een gezamenlijke beslissing. Autoritair of paternalistisch optreden is uit den boze, je neemt best de tijd om te luisteren naar hun twijfels, angsten en vragen. Eens je begrijpt wat hen stoort, kan je daarop inpikken met objectieve, feitelijke informatie en hen doorverwijzen naar betrouwbare bronnen. Voor elke patiënt, ongeacht de taal, cultuur of opleidingsniveau, moet je de juiste toon kunnen vinden", benadrukte Valérie Lacour. "Vaccinatietwijfel mag je niet verwarren met vaccinatieweigering of -tegenstand", stipte psycholoog Olivier Klein verder aan. "De vaakst gehoorde reden is de vrees voor ernstige bijwerkingen, door een gebrek aan of foutieve informatie. Informatie is een belangrijk element, maar het zijn niet de minst geïnformeerde of laagst opgeleide mensen die het meeste weerstand vertonen tegen vaccinatie." Een andere reden is te vinden in cognitieve bias. "Om hun wantrouwen te rechtvaardigen, halen ze extreme gevallen aan als voorbeeld. De manier waarop beslissingen worden genomen, vormt een andere bias: vaak is die gebaseerd op vrij simpele redeneringen, binaire tegenstellingen tussen zich goed of zich niet goed voelen. Een fundamenteel element ten slotte is de collectieve dimensie: om doeltreffend te zijn, moet de informatie afkomstig zijn van een bron waarmee iemand zich identificeert. In die context is de wildgroei aan sites en communities over vaccinaties een mooie gelegenheid voor twijfelaars om aan te sluiten bij groeperingen die overeenstemmen met hun argumenten. Antivaxers verspreiden actiever informatie dan de overheid of voorstanders van vaccinatie, voor wie het gaat om een evidentie die niet meer moet worden aangetoond. Dat alles zorgt voor een onevenwicht in het informatieaanbod waaraan vooral mensen die twijfelen zich kunnen laten vangen." Vandaar dus ook de belangrijke rol van apothekers en artsen, die vanuit hun vertrouwenspositie boodschappen over vaccinatie kunnen uitdragen. Hoe doen ze dat best? Volgens de psycholoog is diabolisering of stigmatisering uit den boze, want dat zou de twijfelaars net in de richting van de antivaxers kunnen duwen. "Door hen zonder te oordelen te informeren op basis van bronnen waarmee ze zich kunnen identificeren, vormen apothekers en artsen cruciale vectoren. In gesprek gaan zorgt ervoor dat patiënten uiteindelijk zelf de keuze maken, waardoor vaccinatie niet wordt aangevoeld als een verplichting, wat op zich weer voor weerstand zou zorgen."