Denk 'apotheker'

Tijdens de gezondheidscrisis kreeg de rol van apothekers extra aandacht. In juli en augustus toerde de APB-stuurgroep langs de politieke partijen en stelde ze twee nota's op waarin ze wijst op de bijdrage van apothekers aan een efficiëntere zorg. Daar hoort ook een actieplan bij "Onze boodschap aan politici is dat we gemakkelijk toegankelijke én onderbenutte gezondheidswerkers zijn. We bieden concrete acties die eenvoudig te implementeren zijn op de drie gebieden die de basis vormen voor professionele ontwikkeling: preventie, doorverwijzing en farmaceutische monitoring. De feedback is vrij positief", zegt Alain Chaspierre, secretaris-generaal van de APB. De preventie-as richt zich op anticonceptie en vaccinatie (zie ook pagina 5). De eerste, autonome terugbetaling zonder voorschrift voor de morning-afterpil is een feit sinds 10 september. "Dat is niet triviaal, want voor het eerst kan de apotheker een geneesmiddel afleveren en laten terugbetalen zonder voorschrift. Dit systeem zou nuttig kunnen zijn in de context van een crisis zoals de covidpandemie waarbij apothekers terugbetaalde geneesmiddelen moesten 'voorschieten'. Op termijn gaan we ongetwijfeld naar één voorschrift per behandeling. Het is niet ondenkbaar dat een arts een behandeling voor een bepaalde tijd voorschrijft en dat de apotheker de verpakkingen voor die periode aflevert met directe terugbetaling. In het project dat in het Vidis-systeem wordt besproken, geeft de voorschrijvende arts de datum aan waarop hij het voorschrift maakte, een datum waarop de behandeling eindigt of die waarop hij de patiënt opnieuw wil zien en tussen beide kan de apotheker het aantal verpakkingen afleveren tot aan de volgende consultatie." De tweede belangrijke as voor de APB is hulp bij de vroegtijdige opsporing van chronische pathologie in de apotheken. Verschillende initiatieven zoals TakingCare of Chronilux voor diabetesscreening toonden hun belang al aan. Of ook nog toegang tot sneltests in apotheken om patiënten sneller te kunnen doorverwijzen naar de huisarts. De rol van apothekers bij verantwoorde zelfmedicatie was het onderwerp van de onlangs afgesloten campagne 'Op mijn gezondheid'. Het is ook een van de elementen van de nota voor politici. "Zelfmedicatie is een goede zaak als die goed wordt toegepast. Begeleiding bij de analyse van de klacht, het verstrekken van geschikte geneesmiddelen en de codering in het gedeelde farmaceutische dossier zijn sleutels voor het garanderen van een goede gezondheid. Het controleren van het medicijnkastje thuis is een dienst die de apotheker al levert en die hij in de toekomst op een meer gestructureerde manier zou kunnen leveren." Chaspierre wijst op de codering in het farmaceutisch dossier van de patiënt. "Het is essentieel omdat we op de lange termijn zullen evolueren naar een multidisciplinair geneesmiddelenschema waarin automedicatie een plaats krijgt." Maar ook dan moet de apotheker de vragen stellen die dat soort verantwoorde zelfmedicatie mogelijk maken. "Binnenkort zullen we een opleidingstraject voorstellen. Daarin dringen we, op basis van geneesmiddelenklassen die vaak afgeleverd worden in apotheken, aan op de noodzaak van bevraging en farmaceutische kwaliteitsvolle basiszorg met behulp van een evaluatietest. Dat alles moet verlopen in een kader van een kwaliteitsproces zodat de apothekers nog doeltreffender kunnen werken." Daarnaast werkt de APB met de universiteiten aan de aanpassing van het Koninklijk Besluit over de navorming. "De notie van kwaliteit en competenties in de apotheek is essentieel voor de toekomst van het beroep en wij willen de navorming integreren in een Continuous Professional Developpement. We zullen aan de volgende minister van Volksgezondheid dan ook concrete voorstellen doen om het KB te hervormen." Wat het goed gebruik van geneesmiddelen en de follow-up van chronische patiënten betreft, toonde het Simenon-project de positieve impact aan die apothekers kunnen hebben op de opsporing van problemen die gecorreleerd zijn met geneesmiddelen. "We hebben dit project voorgesteld in het Riziv-budget 2020-2021, met de steun van de ziekenfondsen. De volgende dienst die in de apotheek zou kunnen terugbetaald worden, zou daarom eerder gaan om polymedicatie. Als we het budget hebben, kan het in 2021 snel gaan", zegt Alain Chaspierre. Een ander project, in samenwerking met artsen, zou ook op tafel moeten liggen bij de toekomstige minister van Volksgezondheid, met name de uitvoering van de COME-ON-aanbevelingen in woonzorgcentra. Apothekers zijn heel goed geplaatst om de therapietrouw van patiënten te evalueren. "Een Australisch onderzoek heeft de economische impact gemeten van een dienst, zoals een patiëntgesprek voor een nieuwe behandeling, en schat de jaarlijkse besparing op 1,9 miljard. We willen de overheden duidelijk maken dat er strategieën zijn waarmee flink kan worden bespaard, maar ook dat we in dit soort aanpak moeten durven investeren." Er wordt ook gewerkt aan de terugbetaling voor een ontwenningsprogramma voor benzodiazepines in de vorm van een magistrale bereiding. "Magistrale bereidingen maken het mogelijk om de doses geleidelijk te verlagen. Vandaag worden die bereidingen niet terugbetaald, maar in strategieën die het verbruik van benzodiazepines willen reduceren, wordt dit beschouwd als een goede, snelle en gemakkelijk toe te passen aanpak." In het kader van de relatie tussen de eerste en tweede lijn staat de huisapotheker centraal bij het bepalen van het geneesmiddelenschema."Bij de FOD Volksgezondheid is een werkgroep gestart om een goede samenwerking mogelijk te maken tussen apothekers van de eerste en de tweede lijn, bij opname in het ziekenhuis ('Groene Enveloppe') en bij het ontslag." In dit verband herinnert Alain Chaspierre eraan dat de 'Pharmaceutical Care Data Hub' (PCDH), de server voor het gedeelde farmaceutische dossier, in ontwikkeling is. In de toekomst moeten ziekenhuiszorgverleners hierop kunnen aansluiten om de geneesmiddelenschema's van de huisapothekers te raadplegen. Het project 'Therapeutische educatie na ontslag uit het ziekenhuis' werd ook voorgelegd aan de politiek. "Dit moet gebeuren met een goede verstandhouding tussen klinische apothekers en de officina-apothekers. De klinisch apotheker maakt bij ontslag uit het ziekenhuis een medicatieschema op waartoe de huisapotheker direct toegang zou hebben. Vandaag is dat niet het geval en moeten we zelf uitzoeken welke de 'oude' en de 'nieuwe' geneesmiddelen zijn. Daarnaast zien we dat een aantal weken na ontslag uit het ziekenhuis veel mensen geneigd zijn terug te vallen op hun oude behandeling. Daarom is therapeutische educatie noodzakelijk." Voor de APB is het de huisapotheker die alle toekomstige apotheekdiensten moet verlenen: "Hij is het die patiënten begeleidt bij het correct gebruik van chronische geneesmiddelen, die ervoor zorgt dat er een medicatieschema wordt opgesteld en als dat schema herzien moet worden dan moet de huisapotheker daar ook over waken", aldus Alain Chaspierre. Wat het coronavirus betreft, voert de APB gesprekken over het aanleggen van een strategische voorraad voor apotheken en over testen in de apotheken. "Het zelftestverbod (geldig voor 6 maanden) verviel op 19 september. De tests zijn gemakkelijk uit te voeren in apotheken, maar je hebt een specifiek kader nodig om de doelgroep te testen."