...

De eer van de 'ontdekking' van Opatija, eertijds een ingedommeld vissersdorpje ten westen van de havenstad Rijeka in de baai die Istrië met de Dalmatische kust verbindt, komt toe aan zakenman Iginio Scarpa. Toen hij in de jaren 1830 Opatija bezocht, was hij zo gecharmeerd dat hij er de Villa Angiolina, genoemd naar wijlen zijn eega, liet optrekken. En die villa, nu het Museum voor Toerisme, zal een hoofdrol spelen als ontmoetingsplek en zodoende mee aan de basis liggen van wat als 'de bakermat van het toerisme in Kroatië' geldt.Dankzij de spoorverbinding kwamen er gasten en moesten er dus hotels zijn. Hotel Kvarner, aanvankelijk bedoeld voor 'borstzieken', opende als eerste logiesadres in 1884. De Südbahn liet ook befaamde specialisten kennismaken met Opatija. Laryngoloog Leopold Schrötter von Kristelli promootte 'Abbazia' - zoals de stad toen genoemd werd - om er 's winters een frisse neus vol zeeaërosol te komen halen, dr. Max Örtel legde wandelpaden aan om patiënten aan te sporen tot lichaams beweging, we stoten op een gedenktafel voor chirurg Theodor Billroth, balneoloog Julius Glax was voorzitter van het Kurort Comité. "Straf dat zoveel top dokters hier actief waren", meent gids Erika.Sterker nog: begin 1900 telde Opatija 60 dokterspraktijken uit diverse delen van het Oostenrijke-Hongaarse Rijk, diverse sanatoria verrezen (in hotel Miramar hebben ze nog een autenthiek toestel met halters) annex zeebadfaciliteiten - "want de wateren van Opatija moet je uitproberen", raadde Sigmund Freud zijn patiënten aan.In het gouden boek duikt ook Emil von Behring op als gast, de uitvinder van het serum tegen difterie en tetanus. En in de hoofdstraat bevond zich de apotheek van vader Sternbach, wiens zoon Leo later voor Roche in de VS tal van patenten ontwikkelde, onder andere voor valium. Eén ding staat vast: nog geen drie decennia na de erkenning als kuuroord in 1889 is Opatija, na Karlovy Vary, het tweede drukst bezochte kuuroord van de dubbelmonarchie!Het gouden (gasten)boek van Opatija leest als een bloemlezing van de fine de fleur van de Weense, Hongaarse en bij uitbreiding Europese royalty- en high society-kringen. "Wie niet ziek was, veinsde desnoods iets. Als je er wilde bijhoren, moest je hier zijn", meent mijn gids. De eerste handtekening is trouwens Belgisch: van prinses Stephanie (naar wie een hotel is genoemd), weduwe van de Oostenrijkse kroonprins. Leopold II's dochter, haar zus Charlotte en haar tante Louise waren geregeld te gast in Opatija.Keizer Franz Joseph bezocht het kuuroord tweemaal, zijn gemalin Sissi verbleef liever in Miramar. De Roemeense koningin, bekend onder haar pseudoniem Carmen Sylvae, verkoos lange wandelingen als remedie voor haar astma - over de Lungomare of door de bossen tegen de heuvelrug (daar draagt een wandelpad haar naam). Wil u nog namen? Gustav Mahler werkte in Opatija aan zijn Vierde Symfonie toen hij herstelde van een ingreep.Na 1945 deed Joegoslavië's sterke man Tito niets anders: kameraden als Ho Chi Minh, Haile Selassie en Leonid Brezjnev mochten Opatija's weldoende lucht opsnuiven - en dat lokt nog steeds toeristen uit alle windstreken. "Maar", vertrouwt iemand me toe, "je kent het gezegde toch: twee weken kuren in Opatija is het equivalent van een week op Lo?inj?" Ik haal diep adem......en overbrug de 150 km naar het zuidelijke eiland. Lo?inj, tot de komst van stoomschepen vooral bekend door zijn scheepswerven, kreeg in dezelfde periode als Opatija (1892) het certificaat van kuuroord. "Artsen als dr. Clar wiens zoon hier snel herstelde van astma en dr. Schrötter von Kristelli maakten toen al reclame voor 'Lussin'. Ons microklimaat maakt dat je sinussen opengaan en slechte elementen worden afgedreven. Patiënten voelen zich hier dus letterlijk beter worden. Net zoals de zon hier een positief effect heeft voor psoriasispatiënten", stelt directrice Renata Žugi? Villa Elisabeth, een kliniek die aartshertog Karl Stefan eertijds liet bouwen.Die koninklijke bezoeken en publicaties leggen de basis voor het plaatselijke gezondheidstoerisme. Ook hier verrijzen dus tal van hotels, pensions en kuurhuizen. Zowat 40.000 astmapatiëntjes uit de DDR hebben hier verbleven, noteer ik. Naast excellente lucht grossiert Lo?inj in groene natuur met turkoois-blauwe baaitjes waarin zelfs dolfijnen rondzwemmen, rust en kleinschaligheid.Het charmante stadje Mali Lo?inj herbergt nog een extra troef. In het museum (genomineerd als een van Europa's beste musea van 2019) maken we kennis met Apoxyomenos, een prachtig gerestaureerd bronzen beeld van een Griekse jongeling, dat in de zee hier vlakbij is opgedolven. De ontdekker van deze schat was...een Belg.