...

Voor Medaxes, de vereniging voor toegankelijke medicijnen, is timing alles. Bij de start van het nieuwe politieke jaar en de hervatting van de regeringsonderhandelingen op 12 augustus laatstleden, was het precies om acht uur 's ochtends dat ze haar eerste oproep aan de regeringsonderhandelaars uitzond. Bij de eerste stappen van de nieuwe bemiddelaar Maxime Prévot was het ook om acht uur 's ochtends dat ze de tweede fase van haar campagne lanceerde, met dit schokkende cijfer: elk jaar verdwijnen er 120 generieke geneesmiddelen ten voordele van duurdere alternatieven. De organisatie verwacht een sterk gebaar van het pentatoom Bart - Georges-Louis - Sammy - Maxime en Conner omdat de uitdaging voor de nieuwe regering enorm is: meer dan negen op de tien patiënten zijn afhankelijk van basisgeneesmiddelen. "De afgelopen vijf jaar zijn 604 betaalbare basisgeneesmiddelen verdwenen omdat ze niet meer rendabel zijn door besparingsmaatregelen van de overheid in combinatie met stijgende kosten", vertelt Jasmien Coenen, Managing Director van Medaxes. "Veel andere dreigen de komende jaren ook te verdwijnen. Daarom trekt Medaxes aan de bel. Het verdwijnen van honderden geneesmiddelen dwingt Belgische patiënten om over te schakelen op andere behandelingen die gemiddeld 10% meer kosten per dosis. Het is de belastingbetaler, de patiënt, die uiteindelijk de rekening gepresenteerd krijgt. Om ervoor te zorgen dat alle Belgen nu en in de toekomst toegang hebben tot betaalbare basisgeneesmiddelen, moet de staat zorgen voor een aparte financiering." Medaxes is van mening dat er eerst moet worden gewerkt aan een efficiënter beheer van de middelen die worden uitgegeven, voordat er wordt nagedacht over besparingen. "Een herziening van het huidige beheer van het geneesmiddelenbudget zou de topprioriteit van de nieuwe regering moeten zijn", benadrukt Jasmien Coenen. "Efficiëntie betekent ook een duidelijke afbakening van de uitgavenstromen. Dit is de enige manier om gerichte maatregelen te nemen en nauwkeurig toezicht te houden." Op dit moment brengt de portefeuille van het geneesmiddelenbudget in België twee verschillende uitgavenstromen samen: innovatieve geneesmiddelen en basisgeneesmiddelen, die samen worden beheerd. "Deze twee segmenten leven echter in een totaal verschillende realiteit en hebben verschillende behoeften om de Belgische patiënt van een duurzaam aanbod te voorzien", vervolgt Medaxes. "Daarom pleiten we voor twee aparte budgetten, één voor innovatieve geneesmiddelen en één voor basisgeneesmiddelen. Met aparte portefeuilles kan de overheid beter inschatten hoe de middelen het best kunnen worden toegewezen volgens de behoeften van de patiënten." Ter ondersteuning van haar voorstel om het geneesmiddelenbudget te splitsen, wijst de vereniging op een onevenwicht: terwijl basisgeneesmiddelen 97% van de aandoeningen kunnen behandelen, vertegenwoordigen ze slechts 40% van de Riziv-uitgaven. "Het zou logisch zijn voor een politicus om basisgeneesmiddelen te koesteren en te zorgen voor een duurzame bevoorrading van Belgische patiënten", legt Jasmien Coenen uit. "Maar vandaag lijkt het tegenovergestelde te gebeuren. Door tal van bezuinigingsmaatregelen, hoge belastingen, extreem lage prijzen voor basisgeneesmiddelen en zware administratieve lasten maakt de overheid het bedrijven steeds moeilijker om deze basisgeneesmiddelen op de markt te brengen. Het is cruciaal dat concrete initiatieven om de toegankelijkheid en beschikbaarheid van basisgeneesmiddelen te verbeteren niet ontbreken in het onderhandelingsmandaat over geneesmiddelen", besluit ze. Het opsplitsen van het geneesmiddelenbudget tussen basisgeneesmiddelen en nieuwe geneesmiddelen zou een geloofwaardige oplossing kunnen zijn. Maar het zou verkeerd zijn te denken dat het wondermiddel erin bestaat de balans van het totale geneesmiddelenbudget te doen doorslaan in het voordeel van de basisgeneesmiddelen, ten nadele van de innovatieve geneesmiddelen. Want als het op toegang tot deze laatste aankomt, scoort België ook slecht. Dat blijkt uit de recentste WAIT-indicator (Waiting to Access Innovative Therapies), een rangschikking opgesteld door Efpia, de Europese federatie van de (bio)farmaceutische sector. "De WAIT-indicator toont duidelijk aan dat België het zeer slecht doet in vergelijking met veel andere Europese landen", klaagt Caroline Ven aan, CEO van Pharma.be. "Van de 168 geneesmiddelen die het EMA tussen 2018 en 2021 heeft toegelaten, zijn er in ons land slechts 85, of amper 51%, terugbetaald." Ondertussen zijn deze cijfers nog verder verslechterd: slechts 46% van deze geneesmiddelen werden in België terugbetaald voor de periode 2019-2022. Zal het opsplitsen van het geneesmiddelenbudget in tweeën een perfide mechanisme met communicerende vaten voorkomen? In ieder geval lijkt het dringend noodzakelijk om het totale budget voor basis- en innovatieve geneesmiddelen te verhogen. België besteedt evenveel middelen aan gezondheid als zijn buurlanden, maar geeft minder uit aan geneesmiddelen dan andere Europese landen. Gemiddeld wordt 14% van de uitgaven voor gezondheidszorg in de Europese Unie besteed aan geneesmiddelen. België zit met 11% nog 3% onder dit gemiddelde (cijfers 2021). "Het is opvallend dat de landen waar de uitgaven voor geneesmiddelen in verhouding tot de uitgaven voor gezondheidszorg het laagst zijn, ook het meest getroffen worden door geneesmiddelentekorten", stelde Tom De Spiegelaere, budgetadviseur gezondheidszorg bij Pharma.be, afgelopen februari. "Deze tekorten kunnen problemen veroorzaken voor de betrokken patiënten. Lage uitgaven aan geneesmiddelen verminderen het budget dat beschikbaar is om geneesmiddelen op de markt te houden, maar ook om nieuwe innovatieve geneesmiddelen naar de Belgische patiënten te brengen. Lage uitgaven aan geneesmiddelen hebben dus een aanzienlijke kost."