Hoe het vertrouwen van de digitale jeugd winnen?

Hoe bent u geïnteresseerd geraakt in generatie Z? Elisabeth Soulié: Ik werk al zo'n vijftien jaar als coach met jongeren, vooral dan met generatie Y (geboren tussen 1980 en 1995). Met de komst van generatie Z realiseerde ik me dat de manier waarop deze jongeren in de wereld staan heel anders is en ik wilde begrijpen waarom. Dus ben ik opnieuw sociale wetenschappen gaan studeren en maakte ik een proefschrift, dat uitmondde in een boek met de titel La génération Z aux rayons X. * Dit onderzoek bevestigde mijn intuïtie van een generatiewissel, een andere manier van denken over tijd en ruimte. Deze verandering hangt samen met het feit dat de jongeren van deze generatie de predigitale wereld nooit hebben gekend: hun opvattingen zijn gevormd in, door en met de digitale cultuur. Hoe kijken ze naar tijd en ruimte? Deze digitale breuk is antropologisch, het is een verandering in de manier van leven op deze wereld. De digitale technologie heeft het begrip tijd afgeschaft. Deze generatie leeft niet langer in 'Chronos', fysieke, lineaire tijd, maar in 'Kairos', d.w.z. het huidige moment, de onmiddellijkheid, zonder uitstel van genot. Deze jongeren projecteren zichzelf niet in de toekomst. Het begrip carrière bestaat dus niet voor hen. Hun traject van professionele ervaringen is veelzijdig en gevarieerd, waarbij ze last-minute keuzes maken op basis van relationele kansen. Waar zijn ze naar op zoek in het professionele leven? De notie van het collectief is erg belangrijk en hangt samen met de manier hoe dit digitaal vorm heeft gekregen. Deze generatie is geboren met de cultuur van sociale netwerken. De relationele concentratie creëert een gemeenschap, een stam die een passie of een gemeenschappelijk belang deelt. Maar zo'n sociale groep is ook vluchtig, open, integratief (ik kom, ik ga), ... Generatie Z behoort tot meerdere gemeenschappen en heeft een hekel aan alleen zijn. We stappen van de notie van autonomie en verantwoordelijkheid over naar medeverantwoordelijkheid, samenwerking... Er is een aandrang om collectief te leven. Samenzijn geeft het gevoel sterker te staan, om zo beter om te gaan met de complexiteit van de wereld. Welke rol spelen de zorgberoepen in hun zoektocht naar zingeving? Voordat we hierop ingaan, moeten we beseffen dat deze generatie nomadisch is. Ze laat zich niet beperken tot één woonplaats, één beroep, één identiteit... Ze speelt met meervoudige identiteiten, zowel op persoonlijk, digitaal als professioneel vlak. Deze jongeren leven in de ethiek van de mogelijkheden. Alles is mogelijk, want ik kan mijn identiteiten, mijn taken voortdurend herconfigureren... Zelfs als ze besluiten geneeskunde te gaan studeren, kunnen ze hun studie onderbreken of van richting veranderen als ze arts zijn. Het lijkt paradoxaal dat ze op zoek zijn naar zingeving, maar hun interesse in zorgberoepen, waarmee ze nuttig werk verrichten, niet kunnen vasthouden. Maar dat is zo omwille van alles wat we al opnoemden en omdat het begrip zingeving voor generatie Z voortkomt uit het ervaren van gevoelens. Ze hebben een interne, subjectieve indicator, hun welzijnsindex: hoe voel ik me hier, nu, met mezelf, de anderen en het ecosysteem. Ze sturen voortdurend bij in functie van die welzijnsindex en als die uit balans raakt gaan ze elders zoeken, met deze ethiek van mogelijkheden. Hoe kunnen bedrijven hen dan aantrekken en vasthouden? Net door zorg en zingeving. In de zorg is er de notie van 'care': ik draag zorg voor het ecosysteem en hoe zorgt het systeem voor mij? Dit is een extreem emotionele generatie, want op sociale netwerken reageert ze onmiddellijk op nieuwe content via emoticons. Deze jongeren krijgen voortdurend feedback op wat ze doen en zeggen... Ze zien zichzelf in de eerste plaats als een persoon in plaats van een individu. Maar een persoon verbonden met anderen; ze worden in hun bestaan bevestigd door anderen. Dus om een bedrijf voor hen aantrekkelijk te maken, moet men de voorwaarden scheppen voor hun ontwikkeling, hen laten weten dat er welwillendheid, empathie en liefde is. En men moet hen voortdurend feedback geven, banden smeden, samenwerken... Dus die notie van zingeving is fundamenteel? Ja, de jongeren van generatie Z voelen zich goed als de relaties goed zijn, als er met hen rekening wordt gehouden en ze naar waarde worden geschat door anderen en door de manager. Ze hechten veel belang aan gerespecteerd en gezien worden, als toevoegde waarde aan het collectief, anders daalt hun welzijnsindex. Loyaliteit werkt enkel met het oog op dit welzijn. Dit vereist een serieuze aanpassing wat betreft HR! Precies. Zelfs de term 'human resources' past niet langer, want deze generatie legt verbanden tussen de uitputting van de natuurlijke 'resources' en van menselijke 'resources' (burn-out). Ze zien zichzelf niet als hulpbron, maar als toegevoegde waarde. We zouden eerder moeten praten over 'menselijke relaties'. Welk advies heeft u om generatie Z beter te vatten? Probeer de wereld door hun bril te zien, leer hen begrijpen om te weten hoe u met hen moet praten, stop met communiceren maar ga in dialoog. Vanuit bedrijfsoogpunt zal elk ecosysteem zijn eigen antwoorden moeten vinden (flexibiliteit,...). Op het vlak van HR zijn er enkele quick wins, bijvoorbeeld geen maandenlange aanwervingsprocedures organiseren, maar juist voortdurend contact houden en het proces verkorten. Het eerste HR-contact is fundamenteel: deze jonge mensen moeten meteen voelen dat er rekening met hen wordt gehouden. Verticale hiërarchie is voorbij, we zitten nu in een systeem van gelijken: "degene die gezag over mij heeft, is degene die ervaring heeft en die deelt, die informatie laat circuleren en collectieve intelligentie mogelijk maakt". Dit is een nieuwe manier van rekruteren en managen, en alles draait om verbintenissen die zingeving creëren.