...

Tijdens deze periode van pandemie is handhygiëne essentieel: het virus wordt massaal vernietigd bij het wassen van de handen. "Dat is altijd de eerste maatregel in de strijd tegen infecties", onderstreept prof. Anne Simon (Cliniques Saint-Luc, UCLouvain). "Thuis volstaan water en zeep. De boodschap moet helder zijn: je gebruikt een hydroalcoholische oplossing in de zorg en als je geen toegang hebt tot water en zeep." We zijn nu echter verplicht om vaker gebruik te maken van hydroalcoholgel. Verhoogt dat niet het risico op opduiken van bacteriële resistentie? "Neen. Volgens één studie1 werden vancomycineresistente enterokokken resistent tegen een hydroalcoholische oplossing. Dat was echter een zeer slecht uitgevoerde studie, en dr. Didier Pittet (Genève), promotor van handhygiëne voor de WGO, heeft aangetoond dat dat niet juist is2: de alcoholconcentraties die in die studie werden gebruikt, waren veel te laag (23%). De hydroalcoholgel die in het ziekenhuis wordt gebruikt, bevat 60-90% alcohol." "Het is inderdaad zo dat we soms voor leerling-tovenaar hebben gespeeld wat ontsmettingsmiddelen en antiseptica betreft en dat we niet altijd rekening hebben gehouden met het opduiken van resistentie tegen bepaalde stoffen. Maar er is geen resistentie bekend tegen alcohol of isobetadine. We weten dat bacteriën wel resistent kunnen worden tegen bijvoorbeeld chloorhexidine." Je kan dat risico verkleinen door de gebruiksaanwijzing van antiseptica en ontsmettingsmiddelen te volgen. "Die producten moeten in een bepaalde concentratie en gedurende een bepaalde minimumtijd worden aangebracht. Als je concentraties gebruikt die niet actief zijn op de bacterie, zal de bacterie niet worden gedood en zal ze de kans krijgen om een resistentiemechanisme te ontwikkelen." "We moeten opletten, maar we zijn altijd zeer spaarzaam omgesprongen met antiseptica. Tijdens de coronacrisis wordt vooral alcohol gebruikt. Als iemand een SARS-CoV-2-infectie heeft opgelopen, raadt Sciensano evenwel aan alle oppervlakken te ontsmetten met bleekwater. Bleekwater is een uitstekend ontsmettingsmiddel en werkt zeer snel, maar je moet het wel in correcte concentraties gebruiken: vier dessertlepels/liter water (vroeger werden vier soeplepels aangeraden). Afstand houden is de belangrijkste maatregel, benadrukt de microbiologe. "Een masker dragen volstaat niet. Dat vergt een zekere discipline: de handen ontsmetten voor je het masker opzet en nadat je het masker hebt afgenomen, niet aanraken... Een stoffen masker is goed, maar je moet het wassen bij 60° of bij 30° en daarna strijken of je moet het koken en daarna strijken. Een masker met een dubbele laag of een schede om er bijvoorbeeld een stoffen zakdoek in te steken, vooral op het openbaar vervoer", preciseert Anne Simon. Ze pleit tegen het dragen van handschoenen: "Dat is het slechtste wat je kan doen: je brengt jezelf en vooral de anderen in gevaar. Het is beter je handen te wassen." Traditioneel staat 5 mei in het teken van handhygiëne, maar dit jaar is die dag wat in het water gevallen. "We wilden de ziekenhuizen vragen om acties te voeren in de inkomhal, maar aangezien er niet veel volk meer was... We werken daarom al aan de volgende editie: de voorafgaande metingen zouden moeten plaatsvinden in november en de campagne zelf in februari, maar alles zal afhangen van de epidemie." Door de pandemie wordt handhygiëne nu uiteraard veel beter toegepast. "Ik zou bijna zeggen: 'Bedankt, Covid-19. ' Maar toch moeten we de mensen eraan blijven herinneren, want er is meer dan Covid-19 in het leven." Op 5 mei heeft Sciensano het rapport gepubliceerd van de campagne van vorig jaar, die vooral ging over de preventie van katheterinfecties. "Het is moeilijk er conclusies uit te trekken, maar de zaken verbeteren. Een belangrijk cijfer is de 'therapietrouw' voorafgaand aan de campagne (71,2%), en ook dat cijfer blijft goed", stelt ze verheugd vast. "Met de pandemie zullen sommige mensen het misschien beu worden om hun handen te wassen, maar ik denk dat de epidemie de ogen van veel mensen geopend heeft en dat veel mensen er nu van overtuigd zijn dat handhygiëne belangrijk is. Enkele van mijn collega's waren daar nog niet van overtuigd, maar nu dus wel. De accreditatie en Covid-19 hebben een einde gemaakt aan hun terughoudendheid ten aanzien van die wat 'kinderlijke' handeling." "Erger is dat een aantal verworvenheden als gevolg van de tekorten die we hebben gekend, op de helling worden gezet: 'een masker moet telkens worden weggegooid', nu mag je het acht uur dragen; je draagt dezelfde overjas tussen twee patiënten... Je hoort compleet tegenstrijdige dingen. We zullen de puntjes weer op de i moeten zetten als alles achter de rug is", waarschuwt ze. Ook in het ziekenhuis gaat het nieuwe coronavirus er met de grove borstel door. "Een aantal dingen die werden ingevoerd omdat het een gezondheidscrisis is, omdat er geen maskers en jassen waren,... zullen blijven. We passen de vroegere regels nog niet opnieuw toe omdat we niet weten hoelang de pandemie nog zal duren. We moeten vooruitziend zijn en uiterst waakzaam blijven. Ik weet dat onze geldschieters zich daarna zullen afvragen waarom we zo niet kunnen blijven werken. Daarom zeg ik dat het nooit meer zoals voorheen zal zijn, want men gaat dingen ter discussie stellen. Maar ze hebben gelijk, je moet jezelf vragen stellen", tempert Anne Simon.1. Sce Transl Med 2018;10(452):eaar6115 2. Lancet ID 2018;18(10):1065-6