...

Enkele basisstrategieën hebben hun effectiviteit bewezen wat betreft het versterken van onze immuniteit. Bovenaan staat een gezonde levensstijl met een uitgebalanceerd dieet (fruit en groenten rijk aan antioxidanten, vitamines en mineralen), matige lichamelijke activiteit en kwalitatieve slaap. Daarnaast blijft vaccinatie één van de meest effectieve middelen om zich te beschermen tegen winterse luchtweginfecties (griep, covid-19, pneumokokken), vooral voor mensen boven de 65 jaar en voor risicogroepen. Vaccinatie tegen het Respiratoir Syncytieel Virus (RSV), de meest voorkomende luchtweginfectie bij zuigelingen, kan ook nuttig zijn voor patiënten ouder dan 60 jaar en die minstens één risicofactor vertonen om ernstig ziek te worden omwille van een infectie met RSV.(1) Tenslotte moeten we ook aandacht hebben voor niet-medicamenteuze interventies. Ten eerste zijn er de beschermende maatregelen, die tijdens de pandemie hun effectiviteit hebben bewezen bij het verminderen van de virusoverdracht: een goede handhygiëne en het beperken van nauw contact in gesloten ruimtes, vooral tijdens epidemieën. En vergeet ook het beheersen van chronische stress niet, want dat kan het immuunsysteem verzwakken. Net als relaxatietechnieken zoals meditatie, yoga of mindfulness, die de gezondheid van ons immuunsysteem kunnen opkrikken. Dat de inname van vitamines en supplementen automatisch ons immuunsysteem versterkt is een populaire mythe. Sommige vitamines kunnen wel een sleutelrol spelen in de immuunrespons, maar overmatige inname garandeert geen betere bescherming tegen infecties. "Er is geen wetenschappelijk bewijs voor een gunstig effect van vitamine C bij verkoudheden en andere aandoeningen", verduidelijkt het BCFI. Dit advies wordt bevestigd door ebpracticenet, (2) dat stelt dat het systematisch gebruik van vitamine C bij gezonde mensen niet wordt aanbevolen ter preventie van verkoudheid, ook niet om de duur en ernst van de symptomen te verminderen. Een Cochrane systematic review(3) over de effectiviteit van vitamine C-supplementen ter preventie en behandeling van verkoudheid kon evenmin een vermindering van de incidentie onder de algemene bevolking vaststellen. Toch concluderen de onderzoekers dat "gezien het constante effect van vitamine C op de duur en de ernst van verkoudheden in studies over regelmatige suppletie, en gezien de kosten laag zijn en de veiligheid hoog, elke patiënt die last heeft van een gewone verkoudheid vitamine C kan nemen om te kijken of het soelaas brengt of niet." Volgens een synthese die het tijdschrift Minerva(4) maakte "kan het nuttig zijn om dagelijks of wekelijks vitamine D-supplementen toe te dienen aan mensen wiens serumconcentratie van 25-hydroxy- vitamine D lager is dan 25 nmol/l." Daaruit concluderen de auteurs dat de discussie over het belang van het opsporen van vitamine D-tekort opnieuw meer aandacht moet krijgen. Ook wat betreft zink zijn de data niet overtuigend en variëren ze van studie tot studie, waardoor de aanbevelingen onderling verschillen, zoals ook blijkt uit een recente Cochrane-review(5) die stelt: "De resultaten suggereren dat zinksuppletie weinig of geen effect heeft op de preventie van verkoudheden, maar de duur van een verkoudheid zou kunnen verkorten, met evenwel een toename van milde bijwerkingen." Er werd ook een systematic review(6) uitgevoerd om de werking van echinacea bij preventie en behandeling van verkoudheden te analyseren. De preparaten op de markt bleken erg gevarieerd, afhankelijk van de geselecteerde echinacea-soort, het gebruikte deel van de plant (het kruid, de wortel of beide), de productiemethode en het toevoegen van andere planten. "Er is niet aangetoond dat echinacea-producten voordelen bieden bij de behandeling van verkoudheid. Toch leverden sommige van deze producten bescheiden baten op voor de gebruikers: de resultaten van individuele profylaxestudies tonen consequent positieve (zij het niet-significante) tendenzen, hoewel de mogelijke effecten van twijfelachtig klinisch belang zijn", concluderen de auteurs. Toch adviseren ze om hier voorzichtig mee om te springen, want sommige deelnemers van deze preventie-onderzoeken kregen te maken met ongewenste allergische reacties. Kunnen probiotica van nut zijn ter preventie van luchtweginfecties? Om dit te beoordelen verwijst Ebpracticenet(7) naar een systematic review(8) die het beschermende effect tegen luchtweginfecties bekeek van gefermenteerde zuivelproducten die probiotica bevatten (zoals Lactobacillus). Bij mensen die dit type gefermenteerde zuivelproducten consumeerden stelden de onderzoekers, in vergelijking met een placebo, een significant beschermend effect tegen luchtweginfecties vast, met name tegen verkoudheid. Dit gold zowel bij kinderen, volwassenen als ouderen. Toch zijn er nog grote, kwalitatieve klinische studies nodig om het nut van probiotica in dit verband verder te verduidelijken. Men kan dus een sterkere immuniteit opbouwen door een wetenschappelijk ondersteunde strategie te volgen, wars van allerlei volkswijsheden. Uiteindelijk is de beste benadering een combinatie van een gezonde levensstijl, vaccinaties en goede handhygiëne, samen met andere preventieve maatregelen.