...

De eerste grootschalige registratie van de lichaamstemperatuur werd uitgevoerd in 1851 door de Duitse arts Carl Wunderlich, die een thermometer onder de oksel plaatste bij 25.000 patiënten in Leipzig - goed voor een paar miljoen metingen. Hij vond een gemiddelde van 37°C, met een spreiding tussen 36,2°C en 37,5°C. Daartegenover staat dat een compilatie uit 2002 op basis van 27 moderne studies een lager resultaat vond. Een recent onderzoek bij 35.000 Britse patiënten (250.000 metingen) berekende een gemiddelde orale temperatuur van 36,6°C. En dat terwijl men onder de oksel meestal een lagere temperatuur meet dan in de mond.Vanuit de hypothese dat deze verschillen niet aan een metingsartefact liggen, maar wel degelijk aan een afname van de gemiddelde lichaamstemperatuur, keken Protsiv et al. naar drie cohorten: één uit de periode 1860-1940, één uit 1971-1975 en één uit 2007-2017. Samen leverde dat bijna 700.000 metingen op.Over de volledige tijdsspanne was de lichaamstemperatuur bij mannen gemiddeld met 0,59°C gedaald, wat samenviel met een zeer homogene afname van 0,03°C per decennium. Vrouwen verloren 0,32°C. De auteurs menen hieruit te mogen concluderen dat het niet aan de meetapparatuur ligt: de afname bleef zich aan hetzelfde tempo doorzetten tussen de tweede en de derde cohorte als tussen de eerste en de tweede, terwijl men er zeker van is dat de recentste cohorten allebei materiaal gebruikten dat op dezelfde manier geijkt was. Een verder argument is dat men de verschillen ook kon meten binnen de cohorten, tussen personen die niet in hetzelfde decennium geboren waren.De afname heeft iets paradoxaals, omdat de lichaamstemperatuur wordt bepaald door het metabolisme, dat zelf proportioneel is met het lichaamsgewicht. Aangezien het lichaamsgewicht sinds de helft van de 19de eeuw gestegen is, zou men dus net een hogere lichaamstemperatuur verwachten. Protsiv et al. besluiten eruit dat de afname van de lichaamstemperatuur afkomstig is van een vertraging van het basaal metabolisme, wat overigens al via andere metingen aangetoond is.Van de vele factoren die het basaal metabolisme bepalen, is inflammatie er één die in moderne tijden gunstig beïnvloed werd door betere leefomstandigheden en hygiëne, alsook door de doeltreffende behandeling van chronische infecties, waaronder tuberculose en malaria. Pionier Carl Wunderlich deed zijn metingen in een tijdperk toen de gemiddelde levensverwachting 38 jaar bedroeg. Ook tussen de tweede en de derde cohorte zijn er factoren opgetreden die het niveau van inflammatie konden terugdringen, zoals een toenemend gebruik van aspirine, NSAID's en statines.Het gebruik van goed afgestelde verwarming en airco kan mee een rol spelen. Het basaal metabolisme neemt toe als de omgevingstemperatuur stijgt of daalt buiten een bereik van wat de thermoneutrale zone wordt genoemd. Het stabiliseren van de temperatuur in woonvertrekken zou daarom een factor zijn die mee de afname van het basaal metabolisme heeft bepaald.Tot slot wijzen Protsiv et al. erop dat hun onderzoek niet zomaar tot het domein van de curiosa behoort. Al was het maar omdat een afgenomen basaal metabolisme bepalend is voor zowel een langere levensverwachting als een hoger lichaamsgewicht. Tegengestelde bewegingen alom.