...

Een studie in JAMA Cardiology onderzocht met cardiale magnetische resonantie (CMR) patiënten die ernstige covid-19 hadden doorgemaakt1. Het ging om 100 patiënten, van wie er 67 thuis revalideerden, terwijl er 33 in het ziekenhuis lagen. De mediane leeftijd was 49 jaar. Het mediane tijdsverloop sinds diagnose bedroeg 71 dagen. Ze werden vergeleken met gezonde controlepersonen en met controlepersonen die vergelijkbare cardiovasculaire risicofactoren hadden (leeftijd, sekse, cardiovasculaire en andere comorbiditeit). Sommige van de patiënten waren op het ogenblik van het CMR-onderzoek asymptomatisch, andere hadden uiteenlopende symptomen, zoals atypische pijn op de borst, palpitaties, ademnood of lusteloosheid. In vergelijking met beide controlegroepen, bestond er in de groep recentelijk genezen covidpatiënten een lichtjes lagere linker ventriculaire ejectiefractie en een hoger volume van het linkerventrikel. De onderzoekers zagen myocardinflammatie, littekenvorming en pericardafwijkingen. Overigens was hs-troponine detecteerbaar bij 71 patiënten en significant gestegen bij 5 patiënten. Opvallend was dat de auteurs geen verband vonden tussen de ernst van de afwijkingen en de klinische ernst van de doorgemaakte covidepisode. Evenmin bestond er een correlatie met vooraf bestaande aandoeningen of cardiale klachten. Een commentator in JAMA Cardiology stelt zich vragen over de representativiteit van deze resultaten2. Mogelijk is er sprake van selectievertekening, waardoor dan toch bij voorkeur ernstiger zieke patiënten in de populatie opgenomen zijn. Hoe dan ook, zo klinkt het commentaar, we kunnen niet om de vaststelling heen dat sommige patiënten een paar maanden na diagnose nog altijd ernstige hartletsels hebben. In het slechtste geval zijn de percentages uit de studie een weergave van de prevalentiecijfers in een bredere bevolking van covidpatiënten. Myocarditis kan op termijn aanleiding geven tot hartfalen of plotse hartdood. Deze resultaten zijn des te zorgwekkender in het licht van een tweede studie die tegelijkertijd verscheen in JAMA Cardiology. Hier vond men bij de autopsie van overleden covidpatiënten weliswaar strikt genomen geen histopathologische kenmerken van myocarditis, maar wel virussen in het hartweefsel, alsook opregulering van pro-inflammatoire genen3.1. JAMA Cardiol. 2020; doi:10.1001/jamacardio. 2020.3557.2. JAMA Cardiol. 2020; doi:10.1001/jamacardio. 2020.3575.3. JAMA Cardiol. 2020; doi:10.1001/jamacardio. 2020.3551.