...

Wat met de richtlijnen voor gebruik van NSAID's tijdens de covid-19- pandemie? In het begin hebben experts het gebruik van chemische of plantaardige ontstekingsremmers bij een infectie afgeraden. Naarmate ze echter een beter inzicht kregen in de onderliggende mechanismen, hebben ze hun aanbevelingen aangepast. Het blijft uiteraard absurd NSAID's te gebruiken ter preventie en bij een beginnende SARS-CoV-2-infectie. De ontstekingsreactie is immers nodig om het immuunsysteem te doen reageren op het virus. Maar de zaken zijn anders als de symptomen verergeren. Als het immuunsysteem op hol slaat, de fameuze "cytokinestorm", raadt een aantal artsen aan steroïdale (dexamethason) of plantaardige (zoals herfsttijloos) ontstekingsremmers te gebruiken om complicaties bij die patiënten te voorkomen. Ontstekingsremmende planten, die meerdere werkzame stoffen bevatten, werken in op de ontsteking en een aantal ook op het immuunsysteem. Boswellia, een fantastische struik die groeit op de dorre vlakten van Jemen, Oman, Jordanië en Palestina, is al duizenden jaren bekend. Er bestaan vijf grote soorten wierookbomen waaronder de Indische wierookboom, Boswellia serrata, die een resinehars bevat dat uit de schors druppelt na incisie. Het hars wordt al eeuwenlang in de ayurvedische geneeskunde gebruikt als ontstekingsremmer in de reumatologie en de pneumologie. Meerdere studies hebben aangetoond dat het hars door de hoge hoeveelheid boswelliazuren een sterk ontstekingsremmend effect heeft. Er zijn meer dan 12 boswelliazuren geïdentificeerd, maar slechts 2 zijn farmacologisch interessant, namelijk AKBA (3-O- acetyl -11 -keto -bètaboswelliazuur), het actiefste, en KBA. AKBA dankt zijn ontstekingsremmende werking aan de remming van meerdere pro-inflammatoire targets zoals de pro-inflammatoire cytokines van het type leukotrieen IL-1, IL-2, IL-6, IFN-TNF- (in gewrichtskraakbeen) en NF-B, transcriptiefactor van genen die meespelen bij de ontstekingsreactie. In-vitro-experimenten op dieren hebben aangetoond dat AKBA invloed heeft op de proteasen die worden gevormd tijdens een ontstekingsreactie, zoals cathepsine G en leukocytelastase, en de superoxidatieve vrije radicalen verminderen.2 De essentiële olie van Boswellia bevat nog andere werkzame stoffen, die een verklaring vormen voor de andere effecten van de struik. De Indische wierookboom heeft ook antibacteriële en antitumorale effecten (inductie van apoptose van kankercellen). Het gebruik ervan wordt ook aanbevolen om het immuunsysteem op peil te houden. Fumigatie van het hars wordt gebruikt om huizen, kledij en het haar te zuiveren. Boswellia-extract wordt goed verdragen en vermindert de ontsteking, de zwelling en de stijfheid van de gewrichten en kan worden gebruikt bij de behandeling van reumatoïde artritis en artrose en als basisbehandeling om acute fasen tegen te gaan. Bij ademhalingsziekten zoals astma heft Boswellia de bronchoconstrictie op die wordt veroorzaakt door pro-inflammatoire leukotriënen. Bij astmalijders die gedurende zes weken werden behandeld met Boswellia-extract, verbeterde het ademvolume duidelijk, daalde de frequentie van acute aanvallen en werd zelfs een remissie verkregen bij 70% van de patiënten. Bij patiënten met COPD (chronische obstructieve longziekte) die continu werden behandeld met Boswellia-extract, verbeterden de kortademigheid en de ademlast duidelijk. Bij ontstekingsziekten van het spijsverteringskanaal zoals de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa en collagene colitis (chronische waterige diarree) werd na 21 dagen behandeling een duidelijke verbetering vastgesteld met in een aantal gevallen een vermindering van de symptomen met 60-70%. De dosering die in de verschillende studies wordt aanbevolen, is 300 mg Boswellia-extract met 70% boswelliazuren 3-maal per dag. De boswelliazuren worden beter geabsorbeerd tijdens een vetrijke maaltijd. Er kunnen lichte gastro-intestinale bijwerkingen optreden. Het Boswellia-extract is gecontra-indiceerd bij zwangere vrouwen. Harpagophytum, ook duivelsklauw genoemd wegens de haakjes op de schil van het fruit, heeft ontstekingsremmende eigenschappen. Duivelsklauw verlicht artritis, artrose, jicht, spierpijn en lumbago en blijkt ook de pro-inflammatoire cytokines, de transcriptiefactor NF-KB en TNF-alfa in de gewrichten te remmen. Duivelsklauw remt ook het pro-inflammatoire cyclo-oxygenase 2 (cox-2) en doet dat even goed als een beroemde ontstekingsremmer van de klasse van de coxibs, die uit de markt werd gehaald wegens bijwerkingen. De grootste voorzichtigheid is geboden bij patiënten die een antistollingstherapie krijgen. Voorts is er nog Arnica montana, dat ontstekingsremmende eigenschappen heeft bij topisch gebruik. De plant wordt klassiek met succes gebruikt bij de behandeling van hematomen, slagen en verstuikingen. Haar ontstekingsremmende eigenschappen dankt ze aan de aanwezigheid van helenaline, een sesquiterpeenlacton dat eveneens NFB remt. Topisch aanbrengen van een gel met moedertinctuur van arnica 7-10% in een dunne laag zonder inwrijven verlicht pijnlijke en ontstoken gewrichten. We kunnen hier onmogelijk alle planten met ontstekingsremmende eigenschappen vermelden, maar sommige zijn beter onderzocht dan andere en zijn bekend in de apotheek.