'Vrije verkoop van pijnstillers is noodzakelijk'

Na opiaten in 2018 ging de consensus-conferentie nu over de andere geneesmiddelen die worden gebruikt bij de behandeling van chronische pijn. Op 5 december hebben experts een analyse van de literatuur gepresenteerd over paracetamol alleen of in combinatiepreparaten, NSAID's, acetylsalicylzuur, anti-epileptica, antidepressiva, topische behandelingen met lidocaïne, capsaïcine en NSAID's, andere geneesmiddelen (chondroïtine, curcumine, medicinale marihuana,...), over specifieke patiëntenpopulaties en over niet-opioïde pijnstillers waarvoor al dan niet een medisch voorschrift vereist is, en over magistrale bereidingen. Elke presentatie werd gevolgd door een commentaar van een specialist en een debat, waaraan de toehoorders konden deelnemen. Na die sessie heeft de multidisciplinaire jury aanbevelingen achter gesloten deuren opgesteld. Die zullen over enkele maanden worden gepubliceerd.Alain Chaspierre, voorzitter van de APB, heeft geantwoord op vragen die specifiek apothekers betreffen, zoals de verkoop van paracetamol en NSAID's zonder voorschrift, de geneesmiddelen die de patiënten het vaakst zelf gebruiken voor behandeling van pijn en koorts."Als de verpakking meer dan 10,05 g paracetamol bevat, is een voorschrift nodig of moet de patiënt zijn vraag schriftelijk formuleren. In een tijd van digitalisering is dat echter volledig achterhaald. We zouden een ander systeem moeten ontwikkelen zoals inschrijving in het farmaceutische dossier van de patiënt", legde hij de jury uit."De laatste jaren staan enkele Europese landen toe om die geneesmiddelen ook buiten de apotheek aan te kopen. De situatie is zeer uiteenlopend. De meeste van die landen komen daar echter stilaan op terug om de veiligheid van de bevolking te verzekeren. Bepaalde verpakkingen en doseringen mogen nu enkel nog in apotheken worden verkocht of op medisch voorschrift", zei hij. In Frankrijk bijvoorbeeld zullen pijnstillers die via de zelfbediening in apotheken te verkrijgen waren, vanaf januari 2020 weer door de apotheker zelf moeten worden afgeleverd en moet de apotheker de patiënten altijd advies geven.In zijn presentatie zei Alain Chaspierre (APB) dat veel pijnproblemen goedaardig zijn en dat de patiënten dan snel toegang zouden moeten krijgen tot pijnstillers. "Vrije verkoop van pijnstillers is dus noodzakelijk, vooral in bepaalde indicaties, maar er is een omkadering nodig. Als je te restrictief optreedt, zouden de patiënten zich weleens kunnen wenden tot buurlanden, waar ze wel vrij te verkrijgen zijn."Is een medisch voorschrift wel altijd nodig? Dat verhoogt de kosten en de patiënt zal dan minder snel over een pijnstiller kunnen beschikken. "Bij aflevering in de apotheek kan de apotheker een gepaste analyse maken. Het advies van een apotheker kan bijzonder nuttig zijn om het gebruik van antibiotica te verlagen."Wat de onlineverkoop van pijnstillers betreft, er zijn almaar meer aanwijzingen dat de begeleiding niet optimaal is. De bal ligt dus in het kamp van de wetgever. Die moet de kwaliteit verzekeren van de geneesmiddelen die online te verkrijgen zijn.Tweede vraag: is er nog plaats voor magistrale bereidingen? "Er is geen enkele situatie waarin een magistrale bereiding een meerwaarde zou hebben in termen van dosis", antwoordde hij. "Maar in sommige situaties kan een magistrale bereiding worden terugbetaald, meer bepaald bij chronische pijn. De arts kan dan magistraal een combinatie van meerdere werkzame stoffen voorschrijven."Is het terugbetalingssysteem goed? Pijnstillers worden meestal niet terugbetaald, maar twee systemen bieden toegang tot terugbetaling onder bepaalde voorwaarden (KB van 3 juni 2007 en KB van 1 februari 2018). "Daar moet goed over worden na -gedacht. Er moet een gelijkvormige en ondubbelzinnige reglementering voor het gebruik van paracetamol bij chronische pijn worden opgesteld, bijvoorbeeld door het KB van 2007 te schrappen. De terugbetaling van Nefopam in categorie B is achterhaald, maar terugbetaling van bepaalde antidepressiva en anti-epileptica in categorie B is wel een goed idee. Je kan je ook afvragen of het wel zin heeft grote verpakkingen van NSAID's terug te betalen.""Paracetamol in een toereikende dosering is de eerstelijnstherapie bij lichte of matige pijn. Als eerstelijnstherapie gaat de voorkeur uit naar één enkel geneesmiddel in plaats van een vaste combinatie van pijnstillers. Een combinatie van meerdere NSAID's wordt niet aanbevolen en bij de keuze van een NSAID moet je kijken naar het cardiovasculaire en het gastro-intestinale risicoprofiel. Volgens de literatuur zouden bepaalde combinatiepreparaten interessant kunnen zijn (bv. paracetamol + NSAID om de dosering van het NSAID te kunnen verlagen met behoud van eenzelfde pijnstillende werking)."De laatste vraag ging over het advies en de follow-up door de apotheker zoals bepaald in het KB van 21 januari 2009. "Je moet goed de vereiste dosering en het interval tussen de innames uitleggen naargelang van de context. Door dat te noteren in het farmaceutische dossier en door de patiënt een medicatieschema te geven, kan je de veiligheid van de behandeling verhogen en rekening houden met eventuele interacties met andere geneesmiddelen. Eén van de problemen is echter dat de apotheker vaak niet weet of de patiënt lever- of nierinsufficiëntie heeft. E-gezondheid kan daar een oplossing voor zijn", concludeerde Alain Chaspierre.De nieuwe aanbevelingen zullen dus over enkele maanden wereldkundig worden gemaakt.