De Franstalige poot van de Academie voor Geneeskunde van België (ARMB) organiseerde recent een virtuele sessie in samenwerking met de 'Académie française de pharmacie'. Een mooie gelegenheid om terug te komen op de geslaagde vaccinatiecampagne bij apothekers in Frankrijk.
...
De bijeenkomst werd inderdaad mee voorgezeten door Patrick Couvreur van de Franse academie van apothekers", zegt voorzitter professor Jacques Crommen. "Het idee van die toenadering werd geconcretiseerd in november 2019 naar aanleiding van een vergadering van de Federation of European Academies of Medicine. Het doel is om contacten te promoten over onderwerpen die zowel artsen als apothekers interesseren. Dat zou op zijn beurt kunnen leiden tot de uitwerking van gemeenschappelijke adviezen. Het supranationale van die adviezen zou de impact bij de respectievelijke overheden kunnen vergroten." In 2017 stelde de ARMB een gemeenschappelijk advies op met haar Nederlandstalige tegenhanger, de Koninklijke Academie voor Geneeskunde van België (KAGB), over de rol van de apotheker in de gezondheidszorg. Daarbij lag de nadruk op het belang van het blijven ontwikkelen van de farmaceutische zorg met het oog op een adequaat gebruik van geneesmiddelen. In september 2019 brachten de twee academies een nieuw advies uit over de toestemming voor het toedienen van griepvaccins door apothekers, in de overtuiging dat er in andere landen voldoende bewijs is om te stellen dat dat een meerwaarde is voor de volksgezondheid. "Naar aanleiding van dit advies werd op vraag van de federale minister van Volksgezondheid een werkgroep opgericht, bestaande uit apothekers en artsen, om enerzijds de mogelijkheid te bestuderen om de farmaceutische akte op te nemen in de wet en anderzijds, de toediening van vaccins te delegeren aan de apotheker als onderdeel van de eerstelijnsgezondheidszorg. Door de pandemie en de regeringswissel kwam de werkgroep nog niet samen", betreurt professor Crommen. Frankrijk waagde de sprong in 2019 door de toediening van griepvaccins in de apotheek toe te laten, aanvankelijk voor een duur van twee jaar in vier regio's, later in het hele land. Wat was de aanleiding voor die beslissing? "De vaccinatiegraad was onvoldoende: ongeveer 50% van de risicogroepen, ver van de 75% die door de WHO wordt aanbevolen. De Académie nationale de pharmacie zet zich al lang in voor vaccinatie door apothekers (sinds 2011). Ze baseerde zich daarvoor ook op buitenlandse modellen die de doorslag gaven bij de implementatie van griepvaccinatie in Frankrijk", zegt Fabienne Blanchet, lid van de Academie. De Franse Orde van Apothekers van haar kant berichtte in 2016 over het FIP-rapport met de positieve resultaten van de experimenten die uitgevoerd werden in de Verenigde Staten, Australië, Ierland en Portugal. "Het toonde de impact van vaccinatie door apothekers op de vaccinatiegraad en de mogelijkheid om mensen te bereiken die tot dan toe niet werden gevaccineerd. Deze cijfers hebben ertoe geleid dat alle vertegenwoordigers van het beroep voorstander waren van de methode en experimenten lanceerden in apotheken vanaf de campagne van 2017-2018, volgens een specifiek kader (toestemming, opleiding, buget, enz.)." De Orde ontwikkelde een IT-platform om apothekers te ondersteunen bij de nieuwe opdracht (checklists om te bepalen of mensen in aanmerking kwamen voor vaccinatie, attest, toestemmingsformulier, enz.) en om gegevens in te zamelen over de vaccinaties. De apotheker mag alleen vaccins toedienen tegen de seizoensgriep en krijgt een vergoeding van 6,30 euro (bruto). Het project kreeg heel wat steun van het publiek en kon rekenen op een grote mobilisatie van apothekers. "Het versterkt het imago van de apotheker als zorgprofessional. Voor het seizoen 2018-19 voerden 93,6% van de erkende apothekers ten minste vijf vaccinaties uit en 23,3% van de vaccinaties die bij de apotheek werden uitgevoerd, waren primovaccinaties. Dat toont de relevantie van vaccinatie in apotheken aan. Als we kijken naar de leeftijd van degenen die voor het eerst zijn gevaccineerd, is het nog interessanter omdat we zien dat meer dan 65% ouder was dan 65 jaar en dat 35% al minstens vijf jaar een gratis vaccinbon kreeg van zijn ziekenfonds zonder die te gebruiken." In 2019-2020 werden 2,4 miljoen mensen gevaccineerd door een apotheker (27,6% van de gevaccineerde populatie). "De resultaten voor de vaccinatiegraad zijn bemoedigend (47,8% versus 46,8% in 2018-2019). We hadden natuurlijk graag een meer uitgesproken evolutie gezien, maar we moeten de tijd nemen om de vaccinatie in de apotheek in het hele land te implementeren." De cijfers zouden nog beter moeten zijn voor de huidige campagne 2020-21 die al op een massale toeloop kon rekenen van personen van de doelgroepen. Tussen 13 oktober en 21 november 2020 werden 11,2 miljoen vaccins toegediend in de apotheken, op 35 dagen 104% van het totaal aantal vaccins in de campagne 2019-20. "De apothekerssyndicaten hadden het al over 400.000 vaccins toegediend door apothekers op de eerste dag van de griepvaccinatie! We mogen dus een aanzienlijke toename van de vaccinatiegraad verwachten. Volgens de minister van Volksgezondheid werd 80% van de vaccins toegediend aan 65-plussers, wat aantoont dat de prioriteiten gerespecteerd werden." "Het vereenvoudigen van het vaccinatieparcours is een belangrijk punt bij de beslissing om je te laten vaccineren. Maar dat is niet de enige factor die speelt, vaccintwijfel is een groot probleem in ons land. De academie beraadde zich over de ethische kwesties die vaccinatie met zich meebrengt en waarmee apothekers dagelijks te maken hebben. Als de vaccinatie-akte helpt om de apotheker te positioneren als een belangrijke speler op het gebied van vaccinatie, dan is zijn rol niet beperkt tot de vaccinatieprocedure, maar is hij veel breder: een rol op het vlak van sensibilisering, gevalideerde en gepersonaliseerde informatie, en meer in het algemeen de rol om de bevolking te ondersteunen bij de belangrijke preventieve ingreep die vaccinatie is", zo besluit Fabienne Blanchet.