...
Psychiater dr. Manuel Morrens trapt af met de constatering dat binnen de psychiatrie de farma- uitgaven sinds 2000 flink zijn toegenomen. "Het stigma rond psychiatrie is de afgelopen jaren enorm veranderd. De drempel om met mentale problemen naar een arts te stappen ligt tegenwoordig lager dan tientallen jaren geleden. Dit zien we terug in de cijfers: het aantal patiënten met een psychiatrische diagnose neemt toe." En een toename van het aantal patiënten betekent ook een stijging van de farma-uitgaven, zegt Morrens. "Daarnaast neemt het gebruik van nieuwe, vaak duurdere medicijnen toe. Meta-analyses tonen echter aan dat eerste- en tweedegeneratiegeneesmiddelen net zo effectief zijn, maar aanzienlijk goedkoper. Toch worden de nieuwere medicijnen vaker voorgeschreven, deels onder invloed van farmaceutische vertegenwoordigers, maar ook door de verwachtingen van patiënten zelf." Morrens: "Patiënten verwachten een snelle oplossing. Een psycholoog of psychiater bezoeken en de levensstijl aanpassen vergt meer inspanning dan simpelweg een pilletje slikken." Volgens de psychiater leiden deze ontwikkelingen tot stijgende farma- uitgaven, terwijl er verschillende mogelijkheden zijn om dezelfde kwalitatieve zorg te bieden aan een lagere prijs. "Non-farmacologische oplossingen, zoals een lichtbril (een bril met gekleurde glazen, red.) of sporten, staan nog altijd op de achtergrond, terwijl ze een waardevolle rol kunnen spelen binnen het behandelplan." Zowel kinderpsychiater dr. Laurent Servais als gynaecoloog dr. Patrick Neven benadrukken op hun beurt het belang van vroegtijdige screening van patiënten, wat op termijn farma-uitgaven scheelt. Volgens Neven is de overlevingskans bij kanker de laatste twintig jaar gestegen, onder andere door in te zetten op primaire (bijvoorbeeld HPV-vaccinatie) en secundaire preventie (screening). De specialisten zien een combinatie van eerste-, tweede- of derdegeneratiemedicatie, non-farmacologische oplossingen en preventie als reële opties binnen het werkveld. Volgens Pedro Facon, adjunct-administrateur-generaal van het RIZIV, draaien farma-uitgaven in essentie om het maken van keuzes. "Elke euro kan maar één keer worden uitgegeven. Wat de staat extra uitgeeft aan gezondheidszorg, waaronder geneesmiddelen, kan niet geïnvesteerd worden in bijvoorbeeld onderwijs of defensie. Ook wij zien een switch naar de nieuwe en duurdere geneesmiddelen, zoals dr. Morrens in zijn betoog aanhaalde, waar we serieus onze vragen bij stellen." Facon pleit daarom voor een grondige evaluatie van geneesmiddelen. "We moeten niet alleen vooruitkijken, maar ook durven terugblikken. Zijn de middelen waar al een tegemoetkoming voor is nog steeds de beste keuzes? Maar daar wringt meteen de schoen: het herzien van de voorwaarden voor tegemoetkoming is een complex proces. Dat moeten we ons realiseren", aldus Facon. "We hangen massaal aan de geneesmiddelen in ons land en ik voorspel dat de farma-uitgaven de komende jaren nog verder zullen stijgen." Dr. Patricia Van Dijck, Politiek en Medisch Directeur van Pharma.be, bekijkt de farma-uitgaven vanuit een ander perspectief. Volgens haar zijn deze kosten niet alleen een uitgave, maar ook een investering. "De afgelopen twintig jaar is de mortaliteit verminderd. Hepatitis is tegenwoordig te genezen en hiv is geen doodvonnis meer, dankzij innovatieve geneesmiddelen. Dit heeft niet alleen levens gered, maar ook miljarden euro's bespaard." Van Dijck: "Maar willen we voorkomen dat de uitgaven de pan uit rijzen, dan moeten we blijven evalueren, op elk niveau. Wat is de meerwaarde van het product en hoe staat de meerprijs in verhouding met alternatieve middelen? Farma-uitgaven zijn een middel tot een doel: mensen genezen en gezond houden."