...

Het waren Guy Hans (anesthesist, pijncentrum UZA) en Marek Wojciechowski (kinderarts, UZA) die een overzicht van de aanpak van koorts en pijn bij kinderen gaven. Eens te meer bleek, uit een rondvraag bij het publiek, dat geneeskunde ook in deze geen exacte wetenschap is. Neem nu het voorbeeld van de driejarige Nikki. Hij heeft sinds enkele uren koorts tot 39.2°C. Hij is wat lusteloos, maakt verder geen zieke indruk; er zijn tekenen van rhinitis, lichte faryngitis, enkele halskliertjes maar verder geen afwijkingen. Welk antipyreticum kiest u? De grote meerderheid van de aanwezigen koos voor paracetamol, een minderheid voor ibuprofen en één enkeling voor acetylsalicylzuur. Dat laatste is nochtans af te raden, want het gebruik van aspirine bij koorts (van virale oorsprong) is geassocieerd met het syndroom van Reye, met acute leversteatose, metabole ontregeling en encefalopathie, legde dokter Wojciechowski uit. Paracetamol verdient hier duidelijk de voorkeur. Maar hoe: oraal of rectaal? Op het vlak van de farmacokinetiek levert orale toediening een absorptie op van 63 tot 85 %, tegenover 24 tot 98 % rectaal. Farmacodynamisch bekeken is uit een meta-analyse gebleken dat er geen verschil is in effect op de koorts tussen beide toedieningswijzen (Goldstein LH et al. Arch Ped Adolesc Med 2008; 162: 1042). De Antwerpse kinderarts benadrukte dat koorts op zichzelf geen ziekte is, wel een symptoom. De aanpak is gericht op het comfort van het kind, niet op het normaliseren van de lichaamstemperatuur. Paracetamol en ibuprofen komen in aanmerking voor de farmacologische behandeling. Belangrijk is om de dosis te bepalen volgens het gewicht van het kind, en niet op basis van de leeftijd of koortsgraad. Een (dubbele) 'ladingsdosis' verhoogt overigens het antipyretische effect niet. De combinatie van paracetamol en ibuprofen, die nog vaak wordt toegepast, verhoogt het antipyretische effect wel. Toch is dit niet aanbevolen. Het maakt de dosering ingewikkelder en verhoogt zo het risico op vergissingen en overdosering. Fysieke afkoeling van koortsige kinderen wordt evenmin aanbevolen. De klok rond Voor de behandeling van pijn bij kinderen vormt de pijnladder van de WGO de leidraad. Zo snel mogelijk een maximaal effect nastreven, daar komt het op aan, legde dokter Hans uit. De behandeling moet worden aangepast aan de aard van de aandoening, het type en de intensiteit van de pijn. De pijnladder volgen en het toedieningsschema strikt opvolgen (ook 's nachts) zijn van het grootste belang om pijn effectief aan te pakken, benadrukte dokter Hans. Het komt er dus op aan de pijnintensiteit regelmatig te meten en de dosis eventueel aan te passen. Extra medicatie voor de behandeling van doorbraakpijn is eveneens aangewezen. Bij zeer ernstige pijnsyndromen (postoperatief, oncologische pijn) geniet methadone bij kinderen overigens een zekere voorkeur ten opzichte van andere sterke opioïden, al is dat in Europa nog maar weinig ingeburgerd. Uiteraard dient hierbij rekening te worden gehouden met de specifieke farmacokinetische en farmacodynamische kenmerken van deze stof, gaf dokter Hans nog mee. Ten slotte is het aangeraden om eveneens gebruik te maken van niet-farmacologische behandelingen zoals zuurstof/lachgas, elektrotherapie, thermotherapie, hypnose en gedragstherapie.