...

Hoewel soa's zo oud zijn als de mensheid, blijven ze steeds actueel omwille van hun belangrijke weerslag op de gezondheid en de kost die hun verzorging met zich meebrengt. De diagnose is gebaseerd op een genitaal onderzoek, een bevraging naar de seksuele gewoonten en labo-onderzoeken, maar ook bepaalde huidsymptomen kunnen eveneens in de richting van deze infecties wijzen. Syfilis Deze soa die wordt veroorzaakt door een bacterie (Treponema pallidum), die wordt overgedragen tijdens seksuele betrekkingen, bij voorkeur op gekwetste huid of slijmvlies, blijft een probleem voor de volksgezondheid zowel in de geïndustrialiseerde landen als in ontwikkelingslanden. In de primaire fase treden, na een asymptomatische incubatieperiode (van enkele weken), de eerste tekenen op (kleine ronde of ellipsvormige roze, pijn-loze letsels op de geslachtsorganen waaruit een helder vocht vrijkomt), die spontaan verdwijnen. De tweede fase (6 weken tot 4 jaar later) wordt gekenmerkt door pijnloze, besmettelijke huiduitslag die gepaard gaat met algemene verschijnselen (koorts, hoofdpijn, zwelling van de lymfeklieren). De eerste huidverschijnselen lijken op roseola rondom de slijmvliezen, terwijl de latere (donkere vlekken die geïnfiltreerd zijn onder de huid) op andere plaatsen voorkomen (handpalmen, voetzolen, nasolabiale plooi, rondom de mond en de anus). Deze fase kan twee jaar duren. Na een latentieperiode (2 tot wel 30 jaar) treedt de derde fase op waarbij ingewanden, botten en zenuwstelsel (neurosyfilis) worden aangetast. De ziekteverwekker kan worden uitgeroeid door een antibioticabehandeling. In de eerste stadia blijft de aandoening echter vaak onopgemerkt of wordt ze, omwille van de weinig specifieke symptomen, verward met andere ziekten. Ulcus molle Ulcus molle (ook chancroid, weke sjanker of zachte sjanker genoemd) houdt nauw verband met de prostitutiesector en leidt tot oppervlakkige zweren, die vaak gepaard gaan met etterende, pijnlijk gezwollen lymfeklieren in de lies. De streptobacillus Haemophilus ducreyi, veroorzaakt pijnlijke, weke ulcera met een onregelmatige rand, wat hen onderscheidt van deze bij syfilis die meestal pijnloos zijn. De letsels situeren zich haast uitsluitend ter hoogte van de genitaliën. Als behandeling wordt een antibiotherapie gegeven. Maar aangezien de diagnose, zowel klinisch als technisch niet eenvoudig is, geldt de aanbeveling om in geval van genitale ulcera gelijktijdig een syfilis als een weke sjankerbehandeling te geven. Condylomata Condylomata accuminata of genitale wratten, die veroorzaakt worden door het humaan papillomavirus, uiten zich, na een incubatieperiode (1 maand tot 1 jaar) als keratotische papels op het oppervlak van de slijmvliezen (genitaal, anaal en oraal). De evolutie leidt slechts hoogst uitzonderlijk tot kanker. De behandeling gebeurt lokaal (cryotherapie, fluorouracil,...). Er bestaat een vaccin tegen de serotypes die verantwoordelijk zijn voor de meerderheid van de baarmoederhalskankers, maar het maakt de opsporing van condylomata niet overbodig. Herpes genitalis Genitale infecties, veroorzaakt door het herpes simplexvirus type 1 en 2, zijn een frequente oorzaak van genitale zweertjes na besmetting tijdens ano- of oro-genitale contacten. In het beginstadium van de infectie wordt de ziekte gekenmerkt door blaasjes in de genitale streek die kunnen verzweren en letsels met een korstje vormen. Een nauwkeurige diagnose is niet eenvoudig omwille van de technische moeilijkheid en de stigmatisering bij seksueel overdraagbare aandoeningen. Als behandeling worden antivirale middelen gegeven in variabele dosissen en voor uiteenlopende perioden. HIV-infectie Huidverschijnselen komen bij deze aandoening vaak voor en zijn uiteenlopend. De primo-infectie door het virus kan zich uiten onder de vorm van een maculopapuleus exantheem, dat vaak gepaard gaat met aantasting van de slijmvliezen en een ernstig griepaal syndroom. Spruw in combinatie met een aantasting van de slokdarm komt vaak voor. Tot de opportunistische huidinfecties behoren virale aandoeningen (herpes simplex, Molluscum contagiosum, verruca vulgaris,... ), bacteriële besmettingen (folliculitis, impetigo, weke sjanker, lepra,...), schimmelinfecties (candidose, cryptokokkose,...) en parasitaire besmettingen (pneumocystis longontsteking, toxoplasmose, schurft,...). Het Kaposi sarcoom waarmee HIV gepaard kan gaan, is een opportunistische neoplasie, die ter hoogte van de huid gekenmerkt wordt door primaire erythemateuze, hypergepigmenteerde maculae, papels en plaques op uiteenlopende plaatsen. Aantasting van de organen is mogelijk en hypothekeert de overlevingskansen. Andere huidkankers zoals carcinomen, melanomen,... zijn eveneens mogelijk, net zoals dermatosen (seborroïsche dermatitis, eczeem,...). Toxicodermieën worden vaker gezien bij seropositieve patiënten. In tropische gebieden is prurigo (hevige jeuk die gepaard gaat met krabletsels, die besmet kunnen raken) een goed klinisch teken voor de besmetting met HIV. Ook capillaire dystrofie en genitale zweren hebben in deze warme gebieden een positieve voorspellende waarde voor deze infectie. Hoewel er behandelingen bestaan, blijft de prognose onzeker en treden er vaak ook andere soa's op. Opsporing is zeer belangrijk, maar het allerbelangrijkst blijft de preventie. • Société française de gynécologie