...

Project #CAVAsa staat voor 'CAW en VAN samen'. Het is een samenwerkingsverband tussen de CAW (Centra voor Algemeen Welzijnswerk) en VAN (Vlaams Apothekers Netwerk) dat liep tussen maart 2021 en februari 2023. Het doel van #CAVAsa is dat huisapothekers mensen met psychosociale hulpvragen helpen door hen te informeren over de werking van het CAW en, indien gewenst, rechtstreeks aan te melden bij het CAW, waarna het CAW zelf met hen contact opneemt. Het kan daarbij gaan om depressieve klachten, stress, gezinsproblemen, financiële moeilijkheden, een ingrijpende gebeurtenis verwerken, problematisch gebruik van alcohol of middelen, maar ook eenzaamheid. Het project is ontstaan tijdens de coronapandemie, toen apotheken de enige instellingen waren die open bleven, vertelt projectcoördinator Aline Ghijselings. "Men zag toen ook meer meldingen van huiselijk geweld op het nummer 1712. Daaruit is het idee gegroeid dat de huisapothekers, dankzij hun vertrouwensband met hun patiënten, zouden kunnen meewerken aan de detectie van psychosociale hulpvragen. CAW en VAN hebben daarvoor samen een projectvoorstel uitgeschreven dat werd goedgekeurd door het kabinet van toenmalig minister Wouter Beke. Met Vlaamse relancemiddelen kon het project van start gaan." Alle eerstelijnszones werd gevraagd of ze wilden instappen en via de zorgraad apothekers konden rekruteren. Negen eerstelijnszones tekenden in, zodat er in elke Vlaamse provincie een netwerk kon starten. Een 70-tal apothekers schreven zich in. Zij kregen een opleiding via webinar om hen vertrouwd te maken met het CAW en de psychosociale problematiek. De apothekers leerden ook gesprekstechnieken. Uit evaluaties leerde #CAVAsa dat apothekers deze opleidingen erg waardeerden. Na het eerste jaar werd het project uitgebreid naar 33 eerstelijnszones en 218 apotheken. Het project kreeg inhoudelijke ondersteuning van Caroline Hutsebaut (apotheker en onderzoeker aan de KU Leuven) en Eva Rens (onderzoekspsycholoog en doctoraatsstudent aan de UAntwerpen). Voor de wetenschappelijke begeleiding zorgden prof. Veerle Foulon (apotheker en decaan van de faculteit Farmaceutische Wetenschappen aan de KU Leuven) en prof. Kris Van den Broeck (psycholoog en gastprofessor aan de UAntwerpen). Uit de op het symposium voorgestelde bevindingen blijkt een positieve balans, zegt Aline Ghijselings. "Psychosociaal welzijn wordt gedragen door een lokaal netwerk van verschillende actoren. Dat is iets waar de patiënt soms in verloren loopt. De huisapotheker kan dus een belangrijke rol spelen om de patiënt te oriënteren en door te verwijzen, en zo bijdragen aan de vroege detectie van psychosociale problemen. Je moet weten dat mensen gemiddeld tien jaar rondlopen met aanvankelijk kleine mentale klachten voor ze effectief hulp zoeken. En dan is het eigenlijk al te laat. Als je tijdig aan de slag kunt gaan met de juiste hulpverleners, dan moet dat niet noodzakelijk eindigen met een stoornis of een depressie." In het eerste jaar werden 79 interventies gerapporteerd en gebeurden er tien doorverwijzingen naar een CAW. "Dat ondanks de impact van de covidmaatregelen", zegt Ghijselings. "Mondkapjes en schermen vereenvoudigen niet meteen een psychosociaal gesprek." Op 6 januari van dit jaar stond de teller op 184 interventies en 45 doorverwijzingen. "Een interventie kan verschillende vormen aannemen: een foldertje meegeven, toelichting geven over een CAW, maar ook gewoon luisteren", legt Aline Ghijselings uit. "Die cijfers lijken misschien aan de lage kant, maar we vermoeden sterk dat er sprake is van onderrapportering - niet alle apotheken registreren systematisch elke interventie. De CAW bezorgen nog cijfers over de instroom, die we zullen crossmatchen met de cijfers van de deelnemende apotheken." Op het symposium werd ook voorzichtig vooruitgeblikt naar de toekomst. "We hebben het project kunnen opzetten dankzij de relancemiddelen van de Vlaamse overheid", zegt Hilde Deneyer, directeur van het VAN. "We moeten met de waardevolle inzichten uit de voorbije twee jaar verder gaan. Het ziet het er positief uit voor een verlenging van het project, zodat we het over heel Vlaanderen kunnen uitrollen. Daarnaast willen we met onze ervaringen ook andere zorgverstrekkers inspireren. We denken bijvoorbeeld aan de conventie eerstelijnspsycholoog, waar men werkt met 'vindplaatsen' die gelinkt zijn aan de fysieke aanwezigheid van een erkend eerstelijnspsycholoog. We onderzoeken of de apotheek niet als een type vindplaats kan meegenomen worden in deze conventie." Een uitdaging voor de sector is om een correct vergoedingsmodel voor apotheken te vinden, zegt Hilde Deneyer. "Het huidige financieringssysteem van de apotheken is gericht op het afleveren van medicatie en dit soort dienstverlening zit daar niet bij." Toch is Deneyer hoopvol. "We hebben een unieke kans gekregen om met de projectmiddelen de verbinding te leggen tussen zorg en welzijn. Ik hoop dat de huisapotheker in de toekomst nog meer de rol mag opnemen van gids in het labyrint van de welzijnssector. Op het symposium hoorden we alvast dat het kabinet Volksgezondheid van minister Vandenbroucke het idee niet ongenegen is."