...

De wetenschappelijke gemeenschap, de regeringen, de Europese Unie en internationale organisaties maken zich zorgen over de contaminatie van zoet water en zeewater door allerhande stoffen, waaronder farmaceutische producten. Sinds 2013 beschikt de EU over een strategie inzake farmaceutische producten en het milieu. Maar de impact van residu's in het natuurlijke milieu tegengaan is een taak voor iedereen. Nemen we bijvoorbeeld diclofenac. Diclofenac wordt teruggevonden in afvalwater, meren, rivieren en kustwater. "Om diclofenac te verwijderen, moeten zuiveringsstatons specifieke behandelingen toepassen zoals ozon en H2O2, wat echter duur is. Het is evenwel bewezen dat diclofenac in concentraties lager dan 1 µg/l schadelijk is voor organismen. Diclofenac wordt beschouwd als een geneesmiddel met een potentiële impact op het milieu en staat op de EU-lijst van te volgen nieuwe vervuilers", stelt een groep Duitse en Zwitserse vorsers, die dat probleem onderzoeken. Na perorale inname wordt diclofenac voor circa 2/3 in de urine uitgescheiden en voor 1/3 in de stoelgang. Ongeveer 10% van de hoeveelheid diclofenac in gelvorm wordt geabsorbeerd. Een groot deel blijft op de handen zitten. Resten van die werkzame stof geraken in het afvalwater, hoofdzakelijk via spoelen van de huid of wassen van de kleding die werd blootgesteld aan het geneesmiddel. De vorsers hebben de hoeveelheid diclofenac in het water na spoelen van de handen gemeten na aanbrengen van een topische gel met 23,3 mg diclofenacdi-ethylamine/g. Ze hebben twee technieken van handen wassen vergeleken: eerst de handen afvegen met papier en ze dan met water afspoelen of ze meteen afspoelen. Als de handen eerst werden afgeveegd met een papieren doekje, zat er 66% minder diclofenac in het afvalwater. "Die studie toont voor het eerst aan dat de handen afvegen voor ze te wassen significante invloed heeft op de afgifte van de diclofenac die na topische applicatie niet is geabsorbeerd", concluderen de auteurs. Het is dus mogelijk met eenvoudige middelen de contaminatie van het natuurlijke milieu door werkzame stoffen significant te controleren en te verminderen zonder afbreuk te doen aan de klinische werkzaamheid en de levenskwaliteit van de patiënt. Die methode, de handen afvegen met een papieren doekje, zou dus kunnen helpen de residu's van verschillende geneesmiddelen in het milieu te verminderen. Die voorzorgsmaatregel zou deel kunnen uitmaken van een rist maatregelen stroomopwaarts en stroomafwaarts van de gebruiker. Volgens de auteurs zijn verder onderzoek en modelvorming nodig om de hoeveelheid diclofenac en andere topische componenten zoals zonnecrèmes te ramen die het oppervlaktewater niet contamineert, als de mensen die gels of crèmes gebruiken, die elementaire voorzorgsmaatregel naleven. Dat belangt dus iedereen aan. Bij het afleveren van dergelijke producten zouden de apothekers daar ook op moeten wijzen. "Over het algemeen raden we de patiënten aan de handen te wassen na het aanbrengen van een zalf of een gel die een werkzame stof bevat. Maar voor het milieu is het beter eerst de handen zorgvuldig af te vegen met een papieren doekje, dat daarna in de vuilbak wordt gegooid en niet in de wc natuurlijk, en ze daarna te wassen. Ook kan je een wegwerpapplicator of -handschoen gebruiken (die met het huishoudelijk afval wordt weggegooid)." Naast die doeltreffende maatregel moeten nog andere maatregelen worden genomen. Tweede regel: spring spaarzaam om met diclofenac gel conform de bijsluiter, d.w.z. niet te veel, niet op een groot oppervlak en ook niet preventief om pijn bij het sporten te vermijden. Ten derde, laat een gel of een zalf voldoende lang intrekken voor je een douche of een bad neemt om te vermijden dat de werkzame stof zou worden afgespoeld. In de mate van het mogelijke zou het geneesmiddel moeten geabsorbeerd zijn voor je je kleren aantrekt. Anders zou de werkzame stof in het waswater kunnen belanden. Niet-gebruikte en vervallen geneesmiddelen moeten op de juiste plaats worden weggegooid of naar de apotheek worden gebracht. Naar schatting is 8-10% van de farmaceutische stoffen in het milieu afkomstig van geneesmiddelen die door de patiënten of ziekenhuizen op een verkeerde manier zijn weggegooid (in de wc, de riool of bij het huishoudelijk afval). Educatie van de burgers moet uitmonden in een gedragsverandering, die gunstige invloed kan hebben op de situatie.