Het Europees Parlement heeft in september een resolutie aangenomen waarin het de EU aanspoort om autonomer te worden op het gebied van gezondheid: door de voorraden van geneesmiddelen te verzekeren, de lokale productie ervan te stimuleren en de EU-gezondheidsstrategieën beter te coördineren.
...
Opnieuw actueel en sinds de gezondheidscrisis nog verergerd in Europa: de problemen met de levering van geneesmiddelen en van medisch materiaal in het algemeen. Velen merkten het pas op sinds het begin van de crisis, maar al enkele maanden voor de komst van het coronavirus (in november 2019) diende het Franse parlementslid Nathalie Colin-Oesterlé van de EVP-fractie een rapport in over dit onderwerp. Het tekort aan geneesmiddelen is geen recent verschijnsel: tussen 2000 en 2018 zijn deze tekorten in de EU met een factor 20 vermenigvuldigd en sinds 2018 met factor 12. Een deel van deze schaarste wijdt men aan het gebrek aan Europese autonomie op het gebied van geneesmiddelen: 40% van in de EU gecommercialiseerde medicijnen wordt elders geproduceerd en 60-80% van de actieve bestanddelen wordt in India en China vervaardigd. Delokalisatie, een kwetsbare productie met een concentratie van het aanbod in twee of drie fabrieken in Azië, problemen met distributeurs en parallelexport, gebrek aan zichtbaarheid en concurrentie tussen de lidstaten: het beeld van de geneesmiddelenschaarste in Europa oogt vrij somber. "Bij gebrek aan prijsharmonisatie kopen tussenpersonen tussen de producent en de lidstaten een geneesmiddel op een bepaalde plek tegen een lage prijs op en verkopen het dan door in een andere lidstaat tegen een hogere prijs. De fabrikanten moeten voldoen aan de eisen van de lidstaten, de nationale geneesmiddelenagentschappen en het Europees Geneesmiddelenbureau. Zij willen meer samenwerking en harmonisatie op Europees niveau om meer zichtbaarheid te krijgen. Momenteel weten zij niet welke reële stock elke lidstaat aanhoudt van de producten die zij produceren. Ze hebben het gevoel dat ze genoeg produceren, maar dat er buffervoorraden zijn", geeft Nathalie Colin-Oesterlé aan. Op 17 september keurde het Europees Parlement dit rapport over de geneesmiddelentekorten vrijwel unaniem goed (663 stemmen voor, 23 tegen en 10 onthoudingen). Volgens de rapporteur wil het parlement op die manier een duidelijke boodschap uitdragen: "gezondheid is een prioriteit en de strijd tegen medicijntekorten is daar een hoeksteen van. We moeten dringend een Europa van de gezondheid opbouwen en ik ben blij dat Ursula von der Leyen mijn bevindingen heeft opgenomen in haar State of the Union." De voorstellen steunen op drie pijlers: samenwerking, coördinatie en harmonisatie tussen de EU-landen. We kunnen ze samenvatten in 5 punten: 1. De oprichting van een Europese noodapotheek voor prioritaire geneesmiddelen en vaccins. De bedoeling is om het 'RescEU'-mechanisme, dat oorspronkelijk werd opgericht voor bosbranden of rampen, permanent te maken. Zo zouden lidstaten die met tekorten kampen toegang krijgen tot een Europese voorraad van geneesmiddelen, belangrijk voor de gezondheid en van strategische waarde. 2. Een versoepeling van de nationale regels (inzake verschillende verpakkingsvormen, procedures voor hergebruik, langere vervaltermijnen en het gebruik van diergeneesmiddelen) in geval van een gezondheidscrisis, om op die manier het verkeer van geneesmiddelen tussen landen te vergemakkelijken. 3. Een uitbreiding van de bevoegdheden van het Europees Geneesmiddelenbureau tot een regelgevende instantie die garant staat voor een grotere transparantie van de distributieketen en de voorraden in de lidstaten. Vandaag staat het EMA alleen in voor het goedkeuren van handelsvergunningen en voor de kwaliteitscontrole. 4. De herlokalisatie, waar dit mogelijk is, van het geheel van productielijnen voor actieve bestanddelen en geneesmiddelen binnen de EU met behulp van fiscale en financiële stimuli. 5. De oprichting van één of meer Europese farmaceutische bedrijven zonder winstoogmerk die geneesmiddelen kunnen produceren die vaak essentieel zijn, maar die de industrie verwaarloost wegens niet winstgevend. Naar het voorbeeld van de legerapotheken die in sommige landen medicijnen of vaccins produceren die als onrendabel worden beschouwd. "Volksgezondheid is uitgegroeid tot een geostrategisch wapen dat een continent op de knieën kan krijgen. (...) In het Europees Parlement hebben we onze verantwoordelijkheid genomen en samengewerkt om antwoorden te zoeken. Ik roep de lidstaten nu op hetzelfde te doen en collectief op te treden, want individueel ageren is contraproductief. We hebben een echte Europese industriële farmaceutische strategie nodig om onze onafhankelijkheid inzake gezondheid te heroveren en de veiligheid van de patiënt te garanderen", besloot Nathalie Colin-Oesterlé na de stemming. Door deze resolutie goed te keuren verwelkomt het parlement EU4Health, het nieuwe gezondheidsprogramma van de EU, en roept het de commissie op om het volgende farmaceutische beleidsplan te gebruiken om de beschikbaarheid, toegankelijkheid en betaalbaarheid van geneesmiddelen in Europa aan te pakken. In juni van dit jaar lanceerde de Europese Commissie dan een openbare raadpleging over de farmaceutische strategie voor Europa die in september ten einde liep. Die richtte zich op de strategische autonomie en de productie van geneesmiddelen, toegang tot veilige en betaalbare medicijnen, innovatie, milieuduurzaamheid en gezondheidsuitdagingen met als doel een 'toekomstbestendig' systeem te creëren. De resultaten van deze openbare raadpleging worden gebruikt bij de voorbereiding van de farmaceutische strategie die dit najaar moet worden gepresenteerd en aan het eind van het jaar goedgekeurd.