"In het gevecht tegen covid-19 kijkt de wereld naar de innovatieve farmaceutische industrie. België speelt hierin een hoofdrol. Samen met de overheid leverden we grote inspanningen om patiënten te kunnen behandelen."
...
Zegt apotheker Ann Adriaensen, CEO a.i. van pharma.be. Ze benadrukt de belangrijke rol van de farmabedrijven tijdens de eerste covid-golf. Pharma.be maakte deel uit van de taskforce over tekorten onder de bevoegdheid van minister De Backer. "In het begin was er een enorm tekort aan beschermingsmateriaal voor gezondheidswerkers en zochten we materiaal bij onze leden-bedrijven die in België produceren. Waar mogelijk stelden we in samenspraak met het FAGG beschermingsmateriaal ter beschikking." Deze taskforce boog zich ook over (het voorkomen van) geneesmiddelentekorten in de ziekenhuizen. Ook bij het FAGG werd hiervoor een commissie opgericht waarvan pharma.be lid is. "Samen met de overheid en de (ziekenhuis)apothekers konden we alle patiënten voorzien van noodzakelijke geneesmiddelen", aldus Adriaensen. Gegevensuitwisseling tussen het FAGG en de bedrijven liet toe de vraag naar en de beschikbaarheid van essentiële producten in kaart te brengen en het aanbod af te stemmen op de vraag. Via een quotasysteem werden de noden van elk ziekenhuis bepaald en de juiste hoeveelheden covid-medicijnen geleverd. Het voorkwam lokale tekorten. Het FAGG kocht grondstoffen in het buitenland en bedrijven maakten capaciteit vrij om indien nodig geneesmiddelen te produceren. Bij dreigende tekorten was er de mogelijkheid om medicijnen in te voeren uit landen in een minder precaire situatie zoals Scandinavië. "Internationale solidariteit is hierbij essentieel", stelt Ann Adriaensen. "De samenwerking en aanpak van het FAGG evalueren we als zeer positief. Een minpunt was wel dat het Agentschap de mogelijkheid kreeg de uitvoer te verbieden van een hele lijst geneesmiddelen. Gelukkig bleef dit theorie, al straalde het wel negatief af op ons land. Het verontrustte de Europese Commissie en op lange termijn kan dit negatief zijn voor België als draaischijf voor de geneesmiddelendistributie. Het is nefast dat overheden medicijnen kunnen blokkeren en opvorderen - zeker als ze bestemd zijn voor andere landen. Waarom zou een bedrijf in België covid-vaccins produceren als het risico bestaat dat men de uitvoer verbiedt?" In de race naar een vaccin en geneesmiddelen tegen covid-19 speelt de farmaceutische industrie in België een prominente rol. Met producten zoals remdesivir en dexamethasone maar uiteraard ook met nieuwe middelen. "Het FAGG verminderde de al scherpe timing van de aanvraagprocedures voor klinische studies tot vier dagen. De procedure voor de opstart werd versneld en de overheid gaf 'wetenschappelijk-technisch advies' over de vereiste stappen in het goedkeuringsproces van nieuwe geneesmiddelen." 18 klinische studies voor covid-geneesmiddelen werden reeds opgestart. Op termijn nemen hieraan meer dan 3.000 patiënten in 31 centra deel. Ook de klinische studies voor vaccins van CureVac en Janssen Pharmaceutica kregen groen licht. Uiteraard vergt de productie van grote hoeveelheden vaccins en geneesmiddelen bijkomende capaciteit. "Pfizer in Puurs en GSK in Waver voorzien dit voor vaccins in België. Nochtans is er geen garantie dat hun investeringen zullen resulteren in een nieuw vaccin", aldus Ann Adriaensen. "Het bewijst de goede internationale reputatie van België. Hopelijk trekt een nieuwe regering deze lijn door en blijft België aantrekkelijk voor investeringen." Bedrijven sluiten momenteel overeenkomsten met de Europese Commissie over de afname van vaccins. Erg belangrijk, het garandeert een afzetmarkt en de beschikbaarheid van vaccins, ook in België. Uiteraard blijft de ontwikkeling van vaccins en geneesmiddelen erg riskant. Het vergt vele jaren en succes is nooit gegarandeerd. "Termijnen inkorten is moeilijk, zeker bij innovatieve technieken zoals RNA-vaccins. Op veiligheid, gezondheid en welzijn van de patiënt kunnen we echter niet toegeven. Omdat de vaccins die vermoedelijk pas in 2021 op de markt komen in eerste instantie niet volstaan voor de hele bevolking zijn heldere regels over welke patiënten prioriteit krijgen essentieel." Opflakkeringen blijven mogelijk, behandelingen moeten dus gegarandeerd blijven. "Voorraden monitoren en beschikbaar houden, vergt een voortdurende samenwerking met het FAGG, artsen en apothekers. Bij eventuele tekorten is snel schakelen de boodschap", aldus nog Ann Adriaensen.