...

De verschillende voedingssupplementen op basis van klei die vandaag op de markt verkrijgbaar zijn, worden vooral gebruikt om verteringsproblemen te verhelpen. In combinatie met andere ingrediënten zouden ze ook pijn en stress kunnen verminderen. Verscheidene studies toonden aan dat sommige van die voedingssupplementen hoge arseengehaltes bevatten. Bij gebruik kan dat leiden tot een verhoogde blootstelling aan en opname van arseen. In het KB van 14 juni 2002 (gewijzigd bij amendement 2016/155/B) zijn nationale maximumgehalten vastgesteld voor metalen in bepaalde soorten voedingssupplementen (die nutriënten en/of planten bevatten), waaronder een maximumgehalte van 1 mg potentieel toxisch arseen per kg product. Sciensano onderzocht daarom de inname en de bio-toegankelijkheid van arseen uit voedingssupplementen op basis van klei. Op Europees niveau zijn de grenswaarden voor voedingssupplementen nog niet geharmoniseerd. In het water en de bodem, en dus in klei, komt arseen hoofdzakelijk voor in zijn anorganische vorm. Deze vorm van arseen is het meest toxisch. Arseen komt ook bij levende organismen voor, maar dan voornamelijk in zijn organische vormen. Wanneer klei gebruikt wordt in combinatie met dierlijke of plantaardige producten, kan er daarom ook organisch arseen aanwezig zijn in het voedingssupplement. Zowel de totale hoeveelheid aan arseen als de hoeveelheid in relatie tot de verschillende vormen van arseen, werden daarom in deze studie onderzocht. Daarvoor werden 15 voedingssupplementen op basis van klei, die beschikbaar zijn op de Belgische markt, geanalyseerd. De resultaten toonden aan dat de totale concentratie van arseen veel hoger was in vergelijking met andere soorten voeding. De totale concentraties in de geanalyseerde voedingssupplementen varieerden van <0,020 tot 6,4 mg totaal gehalte aan arseen per kg. Daarnaast werd ook vastgesteld dat er bijna uitsluitend anorganisch arseen aanwezig was, wat de minerale natuur van deze voedingssupplementen bevestigt. Wanneer anorganisch arseen voor een lange periode wordt ingenomen, kan dat, afhankelijk van de dosis, leiden tot huid- en verteringsproblemen, diabetes, nierproblemen, hart- en vaatziektes en kanker. Om te bepalen of de inname van voedingssupplementen op basis van klei potentiële risico's inhoudt, werd er naast de concentraties ook gekeken naar de biotoegankelijkheid van arseen. De belangrijkste vraag is namelijk niet hoeveel anorganisch arseen er aanwezig is, maar in welke mate het biotoegankelijk is in het maag-darmkanaal. De biotoegankelijke fractie is de fractie van de component die oplosbaar is in het maag-darmkanaal, wat bovendien ook een goede indicatie is voor de biobeschikbaarheid (component aanwezig in het bloed). Uit het onderzoek bleek dat de biotoegankelijkheid van arseen in de producten op basis van klei meer lijkt op die van bodems dan voedsel; arseen in levensmiddelen is namelijk meer biotoegankelijk. Een belangrijke factor die bijdraagt aan de potentiële risico's van de voedingssupplementen op basis van klei, zijn de aanbevolen dosissen, die vaak hoog zijn. Ze gaan van 1,5 tot zelfs 19 gram per dag. Bovendien ontbreekt voor de meeste producten de beoogde gebruiksperiode op het voorschrift of het etiket. Het onderzoek toonde aan dat bij langdurig gebruik voedingssupplementen op basis van klei een significante bijdrage kunnen leveren aan de blootstelling aan anorganisch arseen. De langdurige inname van biotoegankelijk anorganisch arseen kan een probleem vormen voor de algemene bevolking in het geval van 42% van de geteste voedingssupplementen, terwijl het voor risicogroepen een probleem vormt voor 67% van de geteste voedingssupplementen. Het is dus aanbevolen om voedingssupplementen op basis van klei niet langdurig in te nemen. Toevoeging van een dergelijke vermelding op het etiket kan helpen om verhoogde risico's ten gevolge van langdurige blootstelling anorganisch arseen te verminderen.