...

In Frankrijk heeft de Académie nationale de Pharmacie de overheid opgeroepen om "snel en krachtig op te treden om de beschikbaarheid van alle geneesmiddelen te garanderen". (1) Die bezorgdheid spruit voort uit de gevolgen van de wet op de financiering van de gezondheidszorg van 2023 (de uitgaven voor geneesmiddelen zouden met 7% worden verminderd ten opzichte van 2022) op de tekorten aan oude en essentiële geneesmiddelen, maar ook uit de energiecrisis. "De productiekosten zijn met 20% tot 30% gestegen, en in sommige gevallen zelfs meer", merkt de Academie op. In 2023 verwacht ze "een ongekende toename van tekorten, spanningen en stockbreuken, en stopzetting of intrekking van handelsvergunningen". "Wat iedereen momenteel zorgen baart, is uiteraard de oorlog en de mogelijke gevolgen op tekorten aan bepaalde producten. Zo was er afgelopen zomer een stockbreuk voor droog ijs (dry ice). Dat was vrij snel van de baan, maar het is een voorbeeld van hoe de sector toch snel en aanzienlijk kan getroffen worden", zegt David Gering, woordvoerder van pharma.be. De prijsstijgingen zijn een andere zorg. "Niet alleen de inflatie, maar ook de loonindexeringen die dit jaar twee keer zijn doorgevoerd, waardoor België echt wel erg duur wordt vergeleken met andere landen. Dat is voor de komende jaren een grote vrees voor de sector." Pharma.be blijft vrij sereen in deze situatie, maar bij de genericaproducenten is de bezorgdheid groter. Medaxes (Association for accessible medicines) stipt drie elementen aan die de toegang tot generische geneesmiddelen, en andere 'goedkope' producten buiten brevet, in het gedrang brengen: de erosie van de gemiddelde prijs van generieken, de inflatie en de sterk toenemende productiekosten. (2) "Door de inflatie is de druk op de huidige prijsstructuur van 'goedkope' geneesmiddelen nog vergroot. De wetgeving aangaande de prijs van generieke en biosimilaire geneesmiddelen maakt dat dit soort medicatie niet zomaar kan aangepast worden aan de stijgende prijs van energie, grondstoffen en productiekosten - dat in tegenstelling tot de originele geneesmiddelen. Door dat gebrek aan flexibiliteit verhoogt het risico dat deze essentiële goedkope geneesmiddelen van de Belgische markt zullen verdwijnen. Die flexibiliteit is dus uiterst belangrijk om hun beschikbaarheid te garanderen. Terwijl zowat alle andere sectoren de mogelijkheid hebben om hun hogere kosten door te rekenen in de prijs van hun producten, verbiedt de wet ons om zulke prijsstijgingen toe te passen. Die situatie is in mijn ogen discriminerend en onbegrijpelijk als je het bekijkt vanuit kostenefficiëntie van de zorg", benadrukt Wim Vervaet, Director Strategy & Policy bij Medaxes. "De afgelopen tien jaar zijn geneesmiddelen buiten brevet, die goed zijn voor 70% van de in de EU verstrekte geneesmiddelen, onderworpen aan een strenge prijsregulering, fiscale bezuinigingsmaatregelen en aanbestedingsregels, wat heeft geleid tot een aanzienlijke prijserosie en een onhoudbare situatie voor de fabrikanten. Deze situatie is nog verergerd door de covid-19-crisis en de oorlog in Oekraïne, die de algemene inflatie, de kosten van grondstoffen (die met 50-160% zijn gestegen), de transportkosten (tot 500%) en de energieprijzen drastisch hebben opgedreven", stelde Medicines for Europe, dat generieke geneesmiddelen op Europees niveau vertegenwoordigt, in september jongstleden. (3) Tijdens een recent debat over 'Protecting patient access to affordable medicines as inflation bites' verduidelijke Medicines for Europe de impact van de energiekost (die soms verdrievoudigd is) in het kader van de afkoeling (cooling) en opwarming (heating) of de fermentatie in het productieproces van bepaalde geneesmiddelen. De stijgende energieprijs heeft eveneens een versterkte impact op bepaalde kritieke geneesmiddelen, zoals injecteerbare antibiotica, die steriel zijn en verpakt worden in glas, twee procedures die erg energievretend zijn. "De prijzen die de fabrikanten momenteel voor die producten krijgen, liggen evenwel extreem laag. Zo krijgt een Belgische producent vandaag zo'n 80 cent voor een ampul van een gecombineerd breedspectrumantibioticum. Daar kom je niet ver mee, en rendabel is het al zeker niet. Idem voor de stijgende prijs van aluminium voor de productie van blisters, en van plastic en papieren varpakkingen", verduidelijkt Medaxes. De gevolgen van die tekorten zijn al voelbaar. "Eind mei 2022 was ongeveer één geneesmiddel op de tien niet beschikbaar, en dat voor een reden waarvan we kunnen veronderstellen dat ze gelinkt is aan een gebrek aan economische rentabiliteit en/of aan de onzekere politieke en economische context. Meer dan 90% van de gevallen hebben betrekking op 'oude' geneesmiddelen, die dus al meer dan 12 jaar op de markt zijn", stelt de koepel vast. Medaxes stelt daarom voor om de 'wettelijke' prijsdaling van generieke geneesmiddelen ten opzichte van de originele geneesmiddelen te beperken; om rekening te houden met de rentabiliteit van bedrijven om een bepaald aantal producenten op de markt te hebben; om de beschikbaarheid van essentiële geneesmiddelen voor de patiënt te garanderen en de beoordeling niet uitsluitend te baseren op prijsberekeningen; om prijscorrectiemechanismen te integreren om de gevolgen van stijgende kosten en inflatie te verhelpen; om de administratieve lasten te verminderen en bepaalde procedures open te stellen voor oude essentiële geneesmiddelen in geval van risico op schaarste of verdwijning; en om een 'alert' te activeren waarbij het bedrijf de overheid vooraf kan laten weten dat een geneesmiddel van de markt zal verdwijnen (bijvoorbeeld door een prijsdaling) zonder dat er een therapeutisch alternatief is. "We vragen de bevoegde overheden al lang om die structurele problemen aan te pakken. Er is veel begrip voor onze eisen, maar het overleg dat moet leiden tot meer leefbare procedures op het terrein, duurt veel te lang. Het zijn nu eigenlijk de overheden zelf die de duurzame beschikbaarheid van geneesmiddelen in de weg staan. Dat is het gevolg van een snelle evolutie op het terrein en de wetgeving die achterop hinkt. Er is snel actie vereist als we een mea culpa achteraf willen vermijden", besluit Jasmien Coenen, Managing Director bij Medaxes.