...

Onderzoek heeft er al eerder op gewezen dat groene zones en contact met de natuur gunstig zijn voor de intellectuele en gedragsmatige ontwikkeling van de kinderen. Dat bleek bijvoorbeeld anno 2015 uit een studie bij kinderen in Barcelona. Kinderen die in de nabijheid van groen woonden, hadden een beter werkgeheugen en aandacht1. Daarom zijn onderzoekers van de universiteiten van Gent en Hasselt nu nagegaan of groen in de leefomgeving een meetbare invloed heeft op het intelligentiequotiënt (IQ) van kinderen2. "We hebben IQ-metingen geanalyseerd bij 310 paren tweelingen tussen de leeftijd van 7 en 15 jaar", duidt Tim Nawrot, professor omgevingsepidemiologie aan de Universiteit Hasselt. Deze metingen uit de jaren 1990 waren beschikbaar in een meerlingenregister uit Oost-Vlaanderen. Om de hoeveelheid groen in de woonomgeving te beoordelen, hebben de onderzoekers satellietbeelden gebruikt. Parken, tuinen, plantsoenen in de straat en alle andere vormen van plantengroei werden meegenomen. Daarnaast hebben de meeste ouders een vragenlijst ingevuld over het gedrag van hun kind. Prof. Nawrot: "De gemiddelde IQ-score bedroeg 105. We zagen echter dat 4% van de kinderen die in weinig groene woonzones leefden, een score lager dan 80 hadden. Dat gold niet in de groep die wel dichtbij groene plekken woonde. Daarnaast bleek een stijging met 3,3% groen rondom de woonplaats (in een straal van 3 km) verbonden aan twee positieve vaststellingen: een toename van het IQ met 2,6 punten, én een afname met twee punten op een schaal voor gedragsproblemen. Kinderen die in een groene omgeving wonen zijn tegelijk aandachtiger en minder agressief." "De voordelen van een groene omgeving konden niet worden gereproduceerd in buitenwijken en in landelijke gebieden. Dat heeft er mogelijk mee te maken dat er in die woonzones sowieso veel groen aanwezig is, zodat alle kinderen er het heilzame effect van ervaren." De onderzoekers hadden geen gegevens over de school die de kinderen bezochten. Maar ze corrigeerden wel voor factoren die het IQ kunnen beïnvloeden, zoals de sekse, de leeftijd, het opleidingsniveau van de ouders, het gezinsinkomen en dat van de buurtbewoners, enzovoort. "Onze resultaten hangen niet af van de socio-economische status van het gezin, want we zagen dezelfde verschillen in welgestelde en sociaal kwetsbare middens, alsook bij de hoger en de lager opgeleiden", betoogt prof. Nawrot. "Luchtvervuiling is een mogelijke verklaring voor verschillen in IQ, maar ook die factor werd uitgesloten." Het mechanisme achter de verschillen blijft onbekend, maar de onderzoekers denken dat een groene omgeving kinderen rust biedt, waardoor ze minder stress en een hoger gevoel van welbevinden hebben. Bovendien kunnen kinderen er bewegen, spelen en vriendjes maken. Ook dat zijn factoren die mogelijk bevorderlijk zijn voor de ontwikkeling van de intelligentie. De term 'intelligentie' wordt te pas en te onpas gebruikt, en tussen wetenschappers bestaat er nog veel discussie over de juiste manier om die parameter te becijferen. Maar toch toont deze studie op basis van een goed klinische ingeburgerde parameter, de IQ-score, opnieuw aan dat een natuurlijke omgeving een heilzaam effect heeft op onze hersenen. "Steeds meer gegevens wijzen erop dat groene plekjes bevorderlijk zijn voor onze cognitieve functies, zoals het geheugen en de aandacht", bevestigt prof. Nawrot. "Voor stadsplanners moet het inrichten van deze plaatsen dus een prioriteit zijn. Het is belangrijk een omgeving te creëren waarin kinderen ten volle hun potentieel kunnen ontwikkelen." Dit soort bevindingen kan ons er alleen maar toe aanzetten om na denken over strategieën die de natuur meer plaats moeten geven in onze leefgewoonten. Ook op school gaan er steeds vaker stemmen op om openluchtklassen te organiseren. Om de effecten hiervan zichtbaar te maken, raden de auteurs van de studie aan dat kinderen minstens twee uur per dag in een natuurlijke omgeving zouden verblijven. "Wij gaan intussen door met ons onderzoek", kondigt Tim Nawrot aan. "Het effect van een groene omgeving op school en thuis op het cognitief functioneren wordt momenteel onderzocht bij vijfhonderd personen op jongvolwassen leeftijd. Dit onderzoek is in handen van het team Omgeving en Gezondheid in de schoot van de Vlaamse overheid."