Screening in de apotheek loont

Taking Care in de provincie Limburg in 2015, Chronilux in de provincie Luxemburg in 2019-20-21, Care Test in Brussel in 2021, PACT in de provincie Henegouwen in 2021-22 ... "Al meerdere jaren lopen verkennende projecten voor screening op diabetes in de apotheek. Een derde van de Belgen die diabetes hebben, zijn niet op de hoogte van die diagnose. Het is de bedoeling die mensen sneller in een zorgtraject op te nemen. Het project wordt aangevochten door de artsen, die vinden dat het niet de taak van de apotheker is een diagnose te stellen, maar dat is ook niet onze bedoeling. We willen de arts niet vervangen, we willen prediabetes en diabetes opsporen en die patiënten dan doorverwijzen naar een arts voor de ziekte verergert en er complicaties optreden", zei Koen Straetmans, voorzitter van de APB, einde 2021. Het is nog steeds wachten op de officiële goedkeuring van het project aangaande stopzetting van benzodiazepines, maar in veel apotheken lopen al verkennende projecten voor opsporing van diabetes naar analogie met het project dat in Henegouwen is hervat in het kader van het PACT (Plan d'Accompagnement Concerté Transversal), één van de 12 projecten van geïntegreerde zorg die het Riziv in 2017 heeft opgestart. Net zoals de vorige is die campagne gebaseerd op de ervaring met Taking Care in de provincie Limburg in 2015, de eerste campagne die uitstekende resultaten heeft opgeleverd inzake screening op diabetes en prediabetes. Van 20 april tot 15 juni kunnen alle mensen van 18 jaar en ouder die in een van de zes gemeentes van de Communauté urbaine du Centre (Braine-le-Comte, Ecaussinnes, Le Roeulx, Manage, Seneffe en Soignies) wonen, met uitzondering van de patiënten bij wie de diagnose al is gesteld, en zwangere vrouwen, de test laten doen op eigen verzoek of op verzoek van de apotheker. De persoon vult eerst een vragenlijst in (Findrisc, Finnish Diabetes Risk Score) om het risicoprofiel te bepalen. Naargelang het resultaat wordt die persoon al dan niet uitgenodigd voor zelfmeting van het HbA1c-gehalte (dat de gemiddelde glykemiecontrole van de laatste drie maanden weerspiegelt). Dat is de betrouwbaarste screeningtest, die ook de voorkeur geniet van diabetologen. In functie van die uitkomst zal de apotheker de persoon al dan niet verwijzen naar zijn huisarts. De apotheker geeft ook informatie over preventie en gezondheidspromotie en meer bepaald informatie over lichaamsbeweging en een gezonde voeding. De apotheker krijgt 25 euro per uitgevoerde test. De screening gebeurt bij voorkeur in een ruimte waar vertrouwelijkheid gegarandeerd is, en duurt 15-20 minuten. 27 van de 40 apotheken in de bovenvermelde zone nemen deel. In mei-juni loopt de campagne in de zes gemeentes rond Soignies en in november-december is het de beurt aan de zes andere gemeentes rond La Louvière. De apotheken staan vermeld op de website van het PACT en kunnen worden herkend aan de sticker op het raam. "Toen ik erover hoorde, was ik meteen geïnteresseerd in dit initiatief. Tijdens onze opleiding hebben we de resultaten van de vorige campagnes gezien en die waren vrij overtuigend. Met zo'n initiatief kunnen ook mensen die het niet breed hebben, worden bereikt. Het bevordert de eerstelijnszorg en versterkt de relatie met de huisarts. Tijdens de screening kan de apotheker zijn rol spelen inzake preventie en gezondheidseducatie", legt Céline Pools, apothekeres in Casteau en coach voor de diabetesscreeningcampagne, uit. Zij helpt de apothekers en beantwoordt hun vragen: "Ik help ze van start te gaan. Begeleiding is superbelangrijk." De geïnteresseerde apothekers hebben een eerste onlineopleiding gekregen met uitleg over de procedure en een tweede opleiding met fysieke aanwezigheid over de praktische aspecten. "We streven naar één screening per dag. Dat is het minimum om resultaat te boeken tijdens de voorziene periode. Over het algemeen zijn de patiënten er enthousiast over", stelt Céline Pools vast. "Screening in de apotheek is niet belastend. Je hoeft niet nuchter te zijn, je hoeft geen afspraak te maken, het is gratis... Je kan dus gemakkelijker ook de mensen bereiken die niet naar een arts gaan", preciseert Anne-Françoise Raedemaeker, coördinatrice van het PACT. Vorig jaar, tijdens het eerste project in Binche, La Louvière en Morlanwez, zijn 904 mensen gescreend tijdens twee opeenvolgende campagnes. 24% is dan verwezen naar de huisarts. Een iets beter resultaat is behaald in Brussel met het 'Care Test'-project, dat in volle coronapandemie is gestart: 20% van de geteste mensen is naar de huisarts verwezen. "Het is de bedoeling om na te gaan in welke omstandigheden een patiënt baat zou kunnen vinden bij opsporing van diabetes in de apotheek. We testen acties, we tonen aan dat ze relevant zijn met het oog op gezondheidspromotie aangezien 100% van de patiënten informatie heeft gekregen over dia- betes en het verband tussen diabetes en gezondheidsgedragingen en aangezien een kwart naar hun huisarts is verwezen. We activeren de patiënt en zorgen voor de nodige samenhang in de eerstelijnszorg", argumenteert ze. Als een patiënt met prediabetes 10% vermagert en wat lichaamsbeweging neemt, daalt zijn risico op ontwikkeling van diabetes tijdens de volgende tien jaar met de helft. Dat kan een grote invloed hebben op de levenskwaliteit en... de overheidsuitgaven. Met het geld dat zo wordt bespaard, zou deze service kunnen worden gefinancierd, stellen de verdedigers van die nieuwe taak voor apothekers. "We streven naar een multidisciplinaire aanpak, waarbij de patiënt wordt opgenomen in een zorgtraject." Daarom moet de bevolking informatie krijgen over diabetes. Dat is een van de doelstellingen van de proefprojecten voor diabetesscreening, die ook een mooi voorbeeld zijn van overleg tussen artsen en apothekers en van profilering van de apotheek als toekomstige spil aangaande patiëntenoriëntatie.